BİR FRANSIZ SEYYAHIN GÖZÜNDEN ERMENİ MESELESİ VE “ANADOLU ISLAHATI”

Author:

Year-Number: 2019-XXXVIII
Yayımlanma Tarihi: null
Language : null
Konu : TARİH
Number of pages: 459-490
Mendeley EndNote Alıntı Yap

Abstract

Osmanlı Devleti’nin çok milletli yapısı, devletin gücünün zayıflamasıyla birlikte bozulmaya başlamıştır. Bu bozulmayla birlikte büyük devletler Osmanlı Devleti’nin gayrimüslim milletleri üzerinde dinî, siyasî ve ekonomik çıkar alanları oluşturmaya başlamışlardır. Batılı güçlerin bu bağlamda üzerinde durdukları konuların başında Ermeni Meselesi yer almıştır. 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi (93 Harbi) neticesinde imzalanan Berlin Antlaşması (61. madde) ile siyaset literatürüne dâhil edilen “Ermeni Meselesi” çerçevesinde, Ermenilerin yoğun olarak yaşadıkları yerlerde Osmanlı idaresinin ıslahat yapması kararlaştırılmıştır. Bu konu, “Anadolu Islahatı” kavramı çerçevesinde şekillenmiştir.Çalışmamıza konu olan “Les Reformes en Turquie d’Asie: La question Armenienne, La question Syrienne” adıyla Fransız seyyah ve yazar Ludovic de Contenson tarafından kaleme alınmış olan eser, bahsi geçen “Anadolu Islahatı” ile ilgilidir. Yazar Contenson, Anadolu’daki Ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bölgeleri gezerek Ermenilerin sosyo-kültürel özelliklerini gözlemleyerek Osmanlı’nın “Şarkî Anadolu” vilayetlerinin nüfus istatistiklerini çıkarmıştır. Bu Fransızca eser 1913 yılında Ragıb Rıfkı tarafından Türkçeye çevrilmiştir. Daha önce bir akademik çalışmada kaynak olarak kullanılmamış olan bu eseri analiz etmek suretiyle, Ermeni Meselesi bağlamında “Anadolu Islahatı” konusuna bir yabancı tarihçi ve gezginin gözü ile bakılmaya çalışılacaktır. Eserde yer alan istatistiki veriler sayesinde Ermeni Meselesi’nin ortaya çıkış sürecinde Osmanlı coğrafyasındaki Ermeni ve diğer gayrimüslim toplulukların nüfus durumları tespit edilmiş olacaktır. Bunun yanında, eserde yer alan Osmanlı coğrafyasının geneline ait nüfus istatistikleri analiz edilerek XIX. yüzyıl sonlarında Müslim ve gayrimüslim Osmanlı unsurlarının bölgesel dağılımı konusundaki mevcut bilgilere katkı sağlanacaktır.

Keywords

Abstract

The multi-national structure of the Ottoman State has begun to deteriorate with the declining of the state's power. Along with this deterioration, the great states began to form religious, political and economic interests on the non-Muslim nations of the Ottoman State. The Armenian issue took place at the beginning of the developments that Western powers put forward in this context. In the context of the “Armenian İssue”, which was 1877-1878 Ottoman-Russian War (93 Wars) in the Berlin Treaty (article 61) and in the political literatures, the Ottoman Empire, the issue of making reforms in places has come to the agenda. The work which was written by Ludovic de Contenson in 1913 in the name of “Les Reformes en Turquie d’Asie: La question Armenienne, La question Syrienne” The author Contenson visited the regions where the Armenians lived intensively in Anatolia and observed the socio-cultural characteristics of the Armenians and prepared population statistics for the eastern provinces of the Ottoman Empire. This French article, which was the subject of the presentation, was translated into Turkish by Ragıb Rıfkı in 1913. By analyzing this work which has not been used previously academic work in the context of the Armenian issue, Anatolian Reform, will be tried to be viewed with the view of foreign historian and traveler. Through the statistical data in the work, will be determined during the emergence of the Armenian İssue’s the population status of Armenians and other non-Muslim communities in the Ottoman geography. In addition, the population statistics of the general Ottoman geography in the work will be analyzed and contributed to the existing information on the regional distribution of Muslim and non-Muslim Ottoman elements in the late 19th century.

Keywords