Author:
Abstract
Osmanlı Devleti’nin sanat akademisi diyebileceğimiz Ehl-i Hiref-i Hâssa Teşkilatı kitap sanatlarından, kuyumculuk, ahşap, dokuma ve maden sanatlarına kadar birçok alanda günümüze kadar ulaşan eşsiz ürünler ortaya koymuştur. Devlet bünyesinde oluşturulan bu teşkilat hakkında Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde yer alan ve genellikle siyakat yazı türü ile yazılı olan birçok maaş defteri vardır. Bu defterlerde teşkilat içerisinde yer alan sanat dallarını, burada faaliyet gösteren sanatkârlar isimlerini ve onlar hakkında birtakım bilgileri bulmak mümkündür Teşkilatın varlık gösterdiği süreci takip edebildiğimiz bu defterlerin en eski tarihlisi H. 932/ M. 1526 tarihli olup defter, İsmail Hakkı Uzunçarşılı tarafından yayınlanmıştır. Yapılan arşiv araştırmaları neticesinde bulunan ve çalışmanın da ana konusunu oluşturan son tarihli defter ise H. 1216/ M.1801 tarihlidir. Yapılan bu çalışma ile Ehl-i Hiref Teşkilatı hakkında genel bir bilgi verilerek, zikredilen defter transkript edilmiş olup defterin değerlendirilmesi yapılmıştır. 19. yüzyılın başında tutulan defterde birbirinden farklı alanlarda saray için üretim yapan 45 sanat dalı yer almış olup toplamda 247 sanatkâr ismine rastlanmıştır.
Keywords
Abstract
Ahl-i Hiraf-i Hassa Organization, which we can call the art academy of the Ottoman Empire, had created unique products that survived in many fields such as book arts, jewelery, wood, weaving and mining arts. In the Ottoman Archive of the Prime Ministry, there are many salary registrations of this organization, which is created within the state. In these registrations, usually written in the form of siyaqat, it is possible to find the branches of art within the organization, names of the artisans working here, and some information about them. The oldest one of these registrations, by which we can follow the development process of the organization, is dated H. 932 / M. 1526 and was published by İsmail Hakkı Uzunçarşılı. The last book we found as a result of archive researches constitutes the main subject of this study, and is dated H. 1216 / M. 1801. In this study, a general information about the Ahl-i Hiraf Organization was given and then the registration in question was transcribed and evaluated. In the registration kept at the beginning of the 19th century, there are 45 art branches producing for the palace in different fields and a total of 247 artisan names were determined.