VEHHÂBÎ HÂKİMİYETİNİN GENİŞLEMESİ: BİNBAŞI HÜSEYİN HÜSNÜ’YE GÖRE KASR-I İBN AKİL BAŞARISIZLIĞININ GEREKÇELERİ VE YAPILMASI GEREKENLER
Author:
Abstract
Abdülaziz b. Reşîd, İbn Suûd ile mücadelesi sırasında Osmanlı Devleti’nden yardım talep etti. Bu yardım talebi, İstanbul’a bir hayli uzak konumda olan Necid’e Osmanlı Devleti’nin müdahalelerine bir yenisinin eklenmesine neden oldu. Vehhâbîlerle karşı karşıya gelen Osmanlı kuvvetinin idaresinde bazı isimler ön plana çıktı. ‘Necid Kıt'asının Ahvâl-i Umûmiyesi’ adıyla Necid ve Necidliler ile seferlere ilişkin gözlemlerini aktaran son dönem Osmanlı subaylarından Binbaşı Hüseyin Hüsnü de belirtilen isimlerdendir. Hüseyin Hüsnü, Vehhâbilere karşı mücadele eden ve yaşadıklarını kaleme alan nadir belki de tek kişidir. Çalışmamıza bakan yönüyle, İbn Reşîd’in bölgesel rakibi aleyhinde Osmanlı Devleti’nin müdahalesinden beklentileri, sefer sırasındaki tutumu ve Necid’e gönderilen kuvvetin askeri düzeninin bozulması ele alınan bazı detaylardır. Özellikle de Hüseyin Hüsnü’nün Osmanlı kuvvetini Suûdilerle çarpışmaya sürükleyen iki bölgesel unsur arasındaki mücadelede birinin diğerine tercih edilmesine yönelik eleştirileri oldukça dikkat çekicidir. Bu kapsamda çalışmamızda Hüseyin Hüsnü’nün eleştirel yaklaşımı öncelenerek Osmanlı Devleti’nin en ciddi sorunlarından olan Vehhâbî sorunu doğrultusunda Osmanlı-Vehhâbî ilişkilerine dair tarih yazımında farklı bir görüş açısının ve yaklaşımın sergilenmesi amaçlandı.
Keywords
Abstract
Abdulaziz b. Rashid, requested help from the Ottoman Empire during his struggle with Ibn Saud. This request for help led to a new intervention by the Ottoman Empire in Najd, which was quite far from Istanbul. Some names came to the fore in the administration of the Ottoman force that faced the Wahhabis. Major Hüseyin Hüsnü, one of the last period Ottoman officers, who conveyed his observations about the expeditions with the people of Najd and Najd under the name of ‘Necid Kıt'asının Ahvâl-i Umûmiyesi’, is among the names mentioned. Hussein Husnu is a rare, perhaps the only, person who fought against the Wahhabis and wrote on loan. In terms of our study, Ibn Rashid's expectations from the intervention of the Ottoman Empire against his regional rival, his attitude during the campaign and the deterioration of the military order of the force sent to Necid are some of the details discussed. Particularly, Hussein Husnu's criticisms about the preference of one over the other in the struggle between two regional elements that dragged the Ottoman force into conflict with the Saudis are quite remarkable. In this context, in our study, the critical approach of Hussein Husnu was prioritized, and it was aimed to present a different perspective and approach in historiography of Ottoman-Wahhabi relations in line with the Wahhabi problem, one of the most serious problems of the Ottoman Empire.