SAĞLIK HARCAMALARININ FİNANSMANIN YÖNETİMİ VEYA SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ: GELİŞMİŞLİK DÜZEYİNE GÖRE YANSIMALARI
Author:
Abstract
Sağlık harcamalarının en temel yansıması veya çıktısı ortalama yaşam beklentisinin artması ve bebek ölüm sayısının azalmasıdır. Rakamsal bazda önemli bir artış gösteren sağlık harcamalarının ortalama ömrün uzaması ile ekonomide bir yük teşkil edeceği düşünülebilir. Dolayısıyla temel hipotez, artan ömür ve buna bağlı olarak giderek artan nüfustan dolayı, sağlık harcamalarının yönetilebilir veya sürdürülebilir ölçüde karşılayıp karşılamadığıdır. Burada sağlık harcamalarına dayalı olarak beklenen çıktının oluşabilmesinin de girdiye ihtiyaç bulunduğu açıktır. Girdi olarak da sağlık sektöründe kullanılan ekipman kapsamında bunlara yapılan harcamalar kullanılabilir. Sağlık harcamalarının GSYH içerisindeki payı ile fert başına sağlık harcamaları önemli gösterge konumundadır. Ancak, her iki göstergenin de makroekonomik açıdan yönetilebilirliği veya sürdürülebilirliği önem arz etmektedir. Ekonometrik açıdan sürdürülebilirlik veya yönetilebilirlik hususu, bu iki değişkenin durağan olması ile ölçülür. Sağlık harcamaları bakımından zaman kısıtı nedeniyle (veri 2000-2019 arası dönemi kapsamakta) Dünya Bankasının gelişmişlik sınıflandırmasına bağlı olarak düşük gelirli, orta gelirli ve yüksek ülkeler ile panel oluşturulmuş ve panel birim kök sınamaları yapılmıştır. Birim kök sınamaları sonucunda ülkelerin gelir seviyesi arttıkça onun içerisinde sağlık için yapılan harcamaların durağan olduğu ve dolayısıyla sürdürülebilir nitelik taşıdığı tespit edilmiştir. Buna karşılık fert başına sağlık harcamaları değişkeninin durağanlığının zayıf olduğu belirlenmiştir. Artan ömür ve nüfusa karşılık, ekonominin mevcut durumunun buna paralel artış gösterdiği ve dolayısıyla sürdürülebilirlik sıkıntısının olmadığı söylenebilir.
Keywords
Abstract
The most basic reflection or output of health expenditures is the increase in the average life expectancy and the decrease in the number of infant deaths. It can be thought that health expenditures, which show a significant increase on a numerical basis, will constitute a burden on the economy with the prolongation of the average lifespan. Therefore, the main hypothesis is whether health expenditures are met at a manageable or sustainable level due to the increasing life expectancy and the increasing population. It is clear that there is a need for input in order to create the expected output based on health expenditures. The share of health expenditures in GDP and per capita health expenditures are among the important indicators. However, the macroeconomic manageability or sustainability of both indicators is important. In econometric terms, sustainability or manageability is measured by the stationarity of these two variables. Due to the time constraint in terms of health expenditures (the data covers the period between 2000 and 2019), a panel was formed with low-income, middle-income and high-income countries depending on the development classification of the World Bank, and panel unit root tests were carried out. As a result of unit root tests, it has been determined that as the income level of the countries increases, the expenditures made for health are stagnant and therefore sustainable. On the other hand, it was determined that the stability of the health expenditures per capita variable was weak. It can be said that despite the increasing life expectancy and population, the current state of the economy has increased in parallel, and therefore there is no sustainability problem.