Author :
Abstract
Tanzimat Fermanı’nın ilanından sonra Osmanlı idari sisteminde ciddi değişiklikler yapılmıştır. Bu değişim sürecinde mahalli idare sistemi de yeniden düzenlenmiştir. Bu düzenlemeler içerisinde her vilâyette valilik bünyesinde matbaaların açılmasına karar verilmiştir. Böylece Anadolu’nun birçok vilâyetinde matbaaların ortaya çıkmasına imkân tanımıştır. Elâzığ’da da ilk matbaa, Hacı İzzet Paşa’nın valiliği döneminde 1866 yılında kurulmuştur. Kurulan bu matbaada vilâyetin kırtasiye işleri ve bazı kitaplar basılmıştır. Belli bir süre kesintiye uğrayan matbaada, Elâzığ’ın Osmanlı dönemindeki adını taşıyan ve bu vilayette yayınlanan ilk gazete olan Ma’mûratü’l-azîz Vilâyet Gazetesi 7 Ekim 1883 tarihinde yayın hayatına başlamıştır. Böylece Elâzığ vilâyetinde basın-yayın hayatı başlamıştır. Devlet eliyle yayınlanan bu vilâyet gazetesinden sonra Elâzığ’ın ilk özel gazetesi olan Şark Gazetesi yayın hayatına başlamıştır. Millî Mücadele döneminde ise, Millî Mücadeleyi destekleyen bir yayın politikası izleyen Satvet-i Milliye Gazetesi yayın hayatına girmiştir.Ma’mûratü’l-azîz ve Şark Gazeteleri kesintilide olsa Cumhuriyet döneminde de yayınlanmaya devam etmiştir. Bu gazeteler yayın hayatını sürdürürken 16 Mart 1925 tarihinde Yeni Mefkûre Gazetesi yayın hayatına adım atmıştır. Şeyh Said isyanı sırasında yayın hayatına atılan Yeni Mefkûre Gazetesi özellikle cumhuriyet değerlerine ve ülke bütünlüğüne sahip çıkan millî bir yayın politikası izlemiştir. Şeyh Said isyanıyla ilgili haberler ve yorumlar başta olmak üzere, ülkenin gündeminde olan konular, Elâzığ vilayetinin problemleri ve vilayetle ilgili haberler gazetenin sütunlarında geniş olarak yer almıştır. Bunun yanında gazetede edebi yazı ve şiirlerde yer almıştır. Bu çalışmamızda Cumhuriyetin ilk yıllarında, sancılı bir süreçte Elâzığ’da yayınlanan ve bir yıla yakın bir zaman yayın hayatını devam ettiren Yeni Mefkûre Gazetesi’nin tanıtımı yapılacaktır. Gazetenin çıkış amacı, yayın politikası, yayın periyodu, yazar kadrosu, fiziksel özellikleri incelenecektir. Bunun yanında yayın hayatı boyunca, dönemin siyasi, sosyal ve kültürel bakışı ve katkıları hakkında da bilgiler verilecektir.
Keywords
Abstract
After the declaration of the Rescript of Gülhane, serious changes were made in the Ottoman administrative system. The local administration system was also rearranged during this changing process. Within these arrangements, it was decided to open printing houses in every province within the scope of the governorship. Thus, it became possible of the emergence of the print houses in many provinces of Anatolia.The first printing house in Elazig was founded in 1866 during the reign of Hacıİzzet Pasha. In this printing house, stationery works and some books were printed. In this printing house, which was interrupted for a certain period of time, Ma'mûratü'l-azîzVilayet Newspaper, which was the first newspaper published in this province, bearing Elazig's name in the Ottoman period, began its publication on October 7, 1883. Thus, the life of press-publication started in Elazığ province. After this state-run newspaper, Şark newspaper, the first private newspaper of Elazığ, started broadcasting.In the period of National Struggle, the Satvet-iMilliye Newspaper, which followed a broadcasting policy supporting the National Struggle, entered into the publishing life.Ma'mûratü'l-azîz and the Şark Newspapers continued to be published even during the Republican period. While these publications continued their publishing life, on 16 March 1925 YeniMefkûre Newspaper took its step to publishing life. The YeniMefkûre Newspaper, which was launched during the Sheikh Said Rebellion, watched a national broadcasting policy, especially with regard to the values of the republic and the integrity of the country.The news and commentary on the Sheikh Said rebellion in particular, the issues on the agenda of the country, the problems of the Elazığ province and the news about the province are widely seen in the columns of the newspaper.Besides, literary texts and poems were also included.In this study, Yeni Mefkûre Newspaper, which was published in Elazığ in a painful process in the first years of the Republic and which continued its publishing life about a year, will be introduced.The purpose of the newspaper, the publication policy, the publication period, the writer's staff, and physical characteristics are going to be examined.Along with this, information about political, social and cultural aspects and its contributions to the period throughout the publication life will be given.
Keywords
- HAYKIR Yavuz, “Cumhuriyet Dönemi Taşra Basınından Bir Örnek:Midyat Gazetesi”, Uluslararası Midyat Sempozyumu,7-9 Ekim 2011, Sempozyum Bildirileri, Mardin 2012, s.197.
- HAYKIR Yavuz, HAYKIR Handan , “Elazığ Basın Tarihi(1883-1960),Tarihten Günümüze Elazığ Uluslararası Kongresi, 17-19 Kasım 2014, Elazığ, Ankara, 2015.
- İNUĞUR, M. Nuri, Basın ve Yayın Tarihi, Der Yayınları, İstanbul,KOLOĞLU, Orhan , “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimat’tanCumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, C.1, İletişim Yayınları, İstanbul, s.72 –MEMİŞOĞLU Fikret, “Elazığ Basın Tarihi”, Yeni Fırat Dergisi, S.22, 1964, s.23-25.
- SUNGUROĞLU İshak, Harput Yollarında, C.2, İstanbul,1959.
- TOPUZ Hıfzı, II. Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2003.
