Author :
Abstract
Eğitimin ideolojik niteliği ulus devletlerin ortaya çıkmasıyla birlikte ön plana çıkmış, homojen bir toplum yaratmak adına da özellikle ahlak eğitimi önem kazanmıştır. Cumhuriyet Türkiyesi’nde de ulus devlet oluşturma sürecinde gerekirse ahlak eğitiminin karşısında bilgi eğitiminden ödün verilebileceği vurgulanmış ve ahlak eğitimi sistemli bir şekilde ilk defa 1943 İkinci Maarif Şûrası’nda ele alınmıştır. Bu doğrultuda, şûrada irdelenen önemli konulardan biri, başka bir ideolojik kurum olan aile olmuştur. Bu makalenin amacı, İkinci Maarif Şûrası ahlak eğitimi komisyonu görüşmelerinde, şûrada kabul edilen Türk Ahlakının İlkeleri’ni içeren ahlak raporunda ve bu doğrultuda basılmış olan ders kitaplarında yer verilen aile mevzusunu dönemin devlet-aile ilişkisi içinde değerlendirmektir.
Keywords
Abstract
Ideological aspect of education has come to prominence upon emerge of nation state; moral education gained significance in the name of creating a homogenous society. In the Republican Turkey era, it was emphasized that when necessary science education could be sacrificed against moral education in the process of foundation of nation state; and moral education was first taken into consideration systematically at the Second Educational Council held in 1943. In this way, one of the issues addressed in the educational council meeting was yet another ideological institution, family. The objective of the present study is to consider family phenomenon in the light of state-family relationship of the relevant period as it was addressed in the morals report comprised of “Türk Ahlakının İlkeleri” (Principles of Turkish Morals) and associated text books prepared based on the sessions of Morals Education Commissions held during the Second Educational Council.
Keywords
- ACUN, Fatma, “Görsel Verilerde Kadın İmajı (1923-1960)”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı, 16, (Aralık 2007),
- AHMAD, Feroz, Modern Türkiye’nin Oluşumu, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2012.
- AKYÜZ, Hüseyin, Eğitim Sosyolojisinin Temel Kavram ve Alanları Üzerine Bir Araştırma, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, İstanbul, 1992.
- ARAR, İsmail, Hükümet Programları: 1920-1965, İstanbul, 1968.
- ARAT, Zehra F., “Kemalizm ve Türk Kadını”, 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul, 1998, pp.51-70.
- ASLANER, Nilgül, Milli Eğitim Şûraları ve Eğitim Politikaları (1939-1946), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2008.
- Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, Hazırlayanlar: Ali Sevim, İzzet Öztoprak, M. Akif Tural, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 2006.
- BAKACAK, Ayça Gelgeç, “Cumhuriyet Dönemi Kadın İmgesi Üzerine Bir Değerlendirme”, Atatürk Yolu Dergisi Sayı, 44, (Güz 2009), pp.627-638.
- BAŞAR, Erdoğan, “Hasan-Âli Yücel ve Türk Eğitim Yönetiminde Ortak Aklın Kullanımı”, Hasan-Âli Yücel, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 2011, pp.265-282.
- BELGE, Murat, Militarist Modernleşme: Almanya, Japonya ve Türkiye, İletişim Yayınları, İstanbul, 2012.
- CEVİZCİ, Ahmet, Felsefe Ansiklopedisi, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2002.
- DOĞAN, Mehmet Can, ‘“Yücel” Dergisinin Fikrî ve Edebî Tahlili”’, Gazi Türkiyat, Sayı, 3, (Güz 2008), pp.97-114.
- DOĞAN, Murat, “Türk Medenî Kanunu’nun Evliliğin Genel Hükümleri Bakımından Getirdiği Yenilikler”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.52 Sayı, 4, (2003), pp.93-129.
- ELMACI, İrfan, “Tarık Artel ve Türkçe Kimya Terminolojisi”, Erdem Dergisi, Sayı, 68, (2015), pp.23-34.
- ERGİL, Doğu, “İdeoloji Üzerine Düşünceler”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.38, Sayı, 1, (1983), pp.69-95.
- ERSOY, Adem, İkinci Maarif Şûrası’nda Alınan Kararlar ve Dönemin Aydınlarının Görüşleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2007.
- GÖÇER, Feyyat, Değişme Sürecinde Devlet ve Eğitim, Tek Ağaç, Ankara, 2005.
- GÜN, Ömer, Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın Çalışmaları (1946-1973), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya, 2007.
- GÜNDÜZ, Mustafa, Ahlâk Sosyolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara, 2010.
- Halil Fikret Kanat Yaşamı ve Hizmetleri, Hazırlayan: Cahit Kavcar, Türk Eğitim Derneği Yayınları, Ankara, 2002.
- İNAN, Afet, Tarih Boyunca Türk Kadınının Hak ve Görevleri, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1975.
- İNÖNÜ, İsmet, Eğitim-Öğretim Üzerine, Hazırlayan: İlhan Turan, İnönü Vakfı, Ankara, 2006.
- KAPLAN, İsmail, Türkiye’de Milli Eğitim İdeolojisi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2013.
- KEÇİÇİ, Denada, “The Concept of The Family and Its Function”, Academic Journal of Business, Administration, Law and Social Sciences, Vol.2, No.2, (July 2016), pp.150-154.
- KOCATÜRK, Utkan, Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara, 1999.
- OKÇABOL, Rıfat, “Hasan-Âli Yücel: Bilime Bakışı ve 1946 Üniversite Reformu”, Hasan-Âli Yücel, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ankara, 2011,
- OSKAY, Ünsal, “Popüler Kültür Açısından ‘İdeoloji’ Kavramına İlişkin Yeni Yaklaşımlar”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, C.35, Sayı, 1, (1980), pp.197-253.
- POLOMA, Margaret M., Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çev: Hayriye Erbaş, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1993.
- SANDER, Oral, Siyasal Tarih: İlkçağlardan 1918’e, İmge Kitabevi, Ankara, 2009.
- SARIKAYA, Makbule, “Gürbüz Çocuk Yarışmaları”, Atatürk Dergisi, C.1, Sayı, 1, (2012), pp.201-224.
- ŞERİFSOY, Selda, “Aile ve Kemalist Modernizasyon Projesi, 1928- 1950”, Vatan Millet Kadınlar, İletişim Yayınları, İstanbul, 2000, pp.155
- ŞİRİN, Funda Selçuk, “İktidar ve Çocuk”, Turkish Studies, C.8, Sayı, 8, (Yaz 2013), pp.1275-1284.
- TEZCAN, Mahmut, Sosyolojiye Giriş, Feryal Mat., Ankara, 1995.
- UNAT, Faik Reşit, Türkiye Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, Ankara, 1964.
- YİĞİT, Ali Ata, İnönü Dönemi Eğitim ve Kültür Politikası, Boğaziçi Yayınları, İstanbul, 1992.
- YILMAZ, Ahmet, “Osmanlı’dan Cumhuriyet’e: Kadın Kimliğinin Biçimlendirilmesi”, ÇTTAD, IX/20-21, (2010/Bahar-Güz), pp.191-212.
