Author :
Abstract
Osmanlı İmparatorluğu döneminden miras kalan vergilerden biri olarak Ağnam Vergisi, Cumhuriyet döneminde başta ismi olmak üzere çeşitli değişiklikler geçirerek 1960 yılına kadar varlığını sürdürmüştür. Vergi konusu olan hayvanın fiyatı ile kıyaslandığında tahsil edilen vergi miktarının yüksek oluşunun temel şikayet konusu olduğu bu vergiye karşı mükelleflerin yaygın olarak hayvanlarını sayım memurlarından kaçırma şeklinde bir yönteme başvurduğu bilinmektedir. Çoğu zaman başarılı olmuş görünen bu yöntemin, tespiti durumunda yaptırımları da söz konusu olmuştur. Vergi ödeyiciler açısından bir vergi kaçırma anlamına gelen bu pratiklerin tespitinin ancak sözlü anlatılarda mümkün olacağından hareketle çalışmada sözlü tarih yöntemi kullanılarak vergi anlatıları derlenmiştir. Çalışmada bütünlüklü bir anlatıya ulaşabilmek için vergi ilişkisinin iki tarafı, mükellef ve tahsildarları kapsar şekilde gerçekleştirilen sözlü tarih yönteminden elde edilen bulgular ışığında Ağnam vergisinin yerelde nasıl işlediği incelenmiştir. Çalışma sonucuna hayvanların sayım memurlarından kaçırılmasına yönelik uygulamanın yaygınlığı doğrulanırken; daha da önemlisi yazılı kaynaklarda tespiti imkansız ve aynı ölçüde yerelde vergi ilişkisinin işleyişine yönelik orijinal bir örnek olarak Kasap Süleyman anlatısı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
The Ağnam Tax, as one of the taxes inherited from the Ottoman Empire period, had continued to its existence until 1960, with various changes i.e., its name in the Republic era. It is known that the main complaint about this tax is the high amount of tax as compared to the price of the animal subject to tax. It is also known that the taxpayers commonly resort to a method of hiding their animals from the officers. In this study, in order to reach a complete narrative, how the Agnam tax works in the local area is examined in the light of the findings obtained from the oral history method, which includes both sides of the tax relationship, taxpayers and collectors. As a result of the study, the prevalence of the practice of hiding animals from officers was confirmed; more importantly, the narrative of Süleyman the Butcher was identified as an original example of the functioning of the local tax relationship, which is impossible to identify in written sources.
Keywords
- Altundağ, Ş. (1947). Osmanlı İmparatorluğunun vergi sistemi hakkında kısa bir araştırma. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 5(2), 187-197.
- Benjamin, W. (1995). Pasajlar, (A. Cemal, Çev.). (2. Baskı). YKY.
- Çağatay, N. (1947). Osmanlı İmparatorluğunda reayadan alınan vergi ve resimler. Ankara Üniversitesi DTCF Dergisi, 5(5), 483-511.
- Emecan, F. (1988). Ağnam Resmi, TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 1, s.478- 479). İslam Ansiklopedisi.
- Giray, F. (2010). Maliye Tarihi (3. Baskı). Ezgi Yayınları.
- Gönüllü, A. R. (2015). Milli mücadele ve Cumhuriyet döneminde hayvanlar vergisi (1920-1962). Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi (38), 69-102.
- Göze Kaya, D., & Durgun, A. (2009). 1923-1938 dönemi Atatürk'ün maliye politikaları: Bütçe ve vergi uygulamaları. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi(19), 233-249.
- Gürbüz, C. (2007). Edebiyatlaşan Vergiler: Vergi ve Muhasebede Bilinmeyenler. Bilgeoğuz.
- Kocaoğlu, H. (2018). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’de Hayvanlar Vergisi (1923- 1950). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Mutlu, A. (2009). Tanzimattan Günümüze Türkiye'de Vergileme Zihniyetinin Gelişimi. Maliye Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı.
- Özcan, A. (1995). Eşkinci, TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 11, s.469-471). İslam Ansiklopedisi.
- Saraçoğlu, F. (2009). 1930-1939 dönemi vergi politikası. Maliye Dergisi, 157, 131-149.
- Sarıoğlu, F. (2004). Türkiye’de sermaye birikimi oluşturma çabaları ve vergi sisteminin rolü: Dönemsel bir analiz (1923-1939). Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 6(2), 215-232.
- Sert, M. (2015). Bir gelir tahsil yöntemi olarak atlı tahsildarlar. Journal of Life Economics, 2(4), 61-76.
- Sert, M. (2016). Tax Stories from South Anatolia. International Journal of Business and Social Research, 6(4), 28-34.
- Şentürk, B. (2017). Türkiye’de canlı hayvanlardan alınan vergi uygulamalarının sosyo-ekonomik analizi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 64(1), 25-30.
- Taşkın, Ü. (2013). Osmanlı devletinin son yıllarında ağnam vergisine yapılan zamlar. Turkish Studies, 8(5), 789-796.
- TBMM Albümü 1920-2010 1. Cilt 1920-1950, 2. Baskı, Haziran 2010. TBMM.
- Varcan, N. (1987). Türkiye’de Vergi Politikalarının Oluşumu (Cumhuriyet Dönemi). Anadolu Üniversitesi İİBF Yayınları No:43.
- z 1951
