1882 YILINDA İNGİLİZLERİN MISIR’I İŞGALİ VE OSMANLI DEVLETİ’NİN MISIR’I GERİ ALMA GİRİŞİMLERİ: HASAN FEHMİ PAŞA’NIN DİPLOMATİK FAALİYETLERİ (1884-1885)
Author :
Abstract
19. yüzyılın son çeyreğinde sömürgeci devletler faaliyetlerini Osmanlı Devleti’nin elinde bulunan Kuzey Afrika’da yoğunlaştırmışlardır. Fransızların 1881 yılında Tunus’u işgal etmesini İngilizlerin Uzakdoğu’daki sömürgelerinin güvenliğini sağlamak amacıyla 1882 yılında Mısır’ı işgal etmesi izlemiştir. Bu işgallere karşı Osmanlı Devleti silahlı bir eyleme geçememiş sorunları diplomasi yoluyla çözümlemeye çalışmıştır. Mısır’ın işgali sonrası, Abdülhamid Döneminin önemli devlet adamlarından biri olan Hasan Fehmi Paşa (1836-1910) 1884 yılında Mısır meselesinin çözüme kavuşturulması için Londra’ya olağanüstü elçi olarak görevlendirilmiştir. Bu makalede, Hasan Fehmi Paşa’nın 1884 yılında Mısır meselesi için Londra’da yapmış olduğu diplomatik faaliyetleri ele alınmıştır. Fehmi Paşa’nın bu diplomatik girişimleri kendisinden sonraki Mısır konusunda İngilizlerle yapılacak antlaşmalara öncülük etmiştir. Makale yazılırken Osmanlı arşiv belgeleri, The National Archives (Public Record Office) ve tetkik eserler kullanılmıştır. Çalışma boyunca kronolojik betimleyici bir yöntem izlenmiştir. Makalenin amacı Osmanlı Devleti’nin işgal sonrası Mısır diplomasisini arşiv kaynaklarına dayandırarak günümüz araştırmacılarına sunmaktır.
Keywords
Abstract
In the last quarter of the 19th century, colonialist states concentrated their activities on the North Africa the Ottoman Empire ruled. Following the French Conquest of Tunisia in 1881, the British Empire occupied Egypt in 1882 so as to ensure the security of the colonies in Far East. The Ottoman Empire could not take an armed action and sought to solve the issues through diplomatic means. After the occupation of Egypt, Hasan Fehmi Pasha (1836-1910), one of the significant statesmen during the Hamidian Era, was appointed as an ambassador-at-large in 1884 so that the issue could be solved. In this article, the diplomatic activities that Hasan Fehmi Pasha carried out for the Egyptian issue in London in 1884 are discussed. The diplomatic initiatives of Hasan Fehmi Pasha led to the treaties about Egypt that would be made with Britain after him. While writing this article, the documents of Ottoman archives and The National Archives (Public Record Office) and secondary resources were used. Throughout the study, a chronological and descriptive method was adopted. The aim of the article is to present the Ottoman Empire’s post-occupation Egyptian diplomacy based on archival sources to contemporary researcher.
