II. MEŞRUTİYETTEN ERKEN CUMHURİYETE TÜRKİYE’DE MUSAHABAT-I AHLAKİYE VE YURT BİLGİSİ DERS KİTAPLARINA YANSIYAN DEĞERLER (1909-1949)
Author :
Abstract
Günümüzde okul ortamları bireylerin hem akademik öğrenmelerine hem de sosyal, psikolojik ve ahlakî gelişimlerine katkı sağlamaktadır. Okul ortamında bireye sosyalleşmesi adına toplum tarafından kabul görmüş değerler kazandırılarak ahlakî gelişimine katkıda bulunulmakta ve böylelikle karakter sahibi bir birey olarak yetişmesi sağlanmaktadır. Bu sürecin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için ders kitapları önemli bir görev üstlenmektedir. Birey ders kitabının içerisinde yer alan metinler ve etkinlikler yoluyla programda yer alan değerlerden haberdar edilmektedir. II. Meşrutiyetten tek parti idaresinin hâkim olduğu Cumhuriyetin ilk yıllarına kadar bireylere toplum tarafından benimsenmiş değerlerin kazandırılması noktasında Musahabat-ı Ahlakiye, Yurt Bilgisi ve Yurttaşlık Bilgisi ders kitapları da önemli bir görev üstlenmiştir. Mevcut ders kitapları aracılığıyla her iki dönemde kabul görmüş değerler bireylere aktarılarak makbul vatandaş inşa edilmeye çalışılmıştır. Bu çalışmada II. Meşrutiyetten erken Cumhuriyet dönemine kadar ilkokullarda okutulan Musahabat-ı Ahlakiye, Yurt Bilgisi ve Yurttaşlık Bilgisi ders kitaplarına yansıyan değerleri ortaya çıkarmak ve Meşrutiyetten Cumhuriyete geçiş sürecinde mevcut ders kitaplarındaki değerlerin değişimini ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma desenlerinden durum çalışması tercih edilmiştir. Araştırmanın bulguları doküman incelemesi tekniği ile toplanmış, elde edilen bulgular içerik analizi ile çözümlenmiştir. Ders kitaplarında değerleri temsil eden metinler incelenerek tema ve kodlar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda 1909 basımlı Malumat-ı Ahlakiye ve Medeniye ders kitabında 20 değere, 1920 basımlı Musahabat-ı Ahlakiye adlı ders kitabında 21 değere, 1926 basımlı Malumat-ı Vataniye ve Musabahat-ı Ahlakiye adlı ders kitabında 24 değere, 1932 basımlı Yurt Bilgisi basımlı ders kitabında 21 değere ve 1949 basımlı Yurttaşlık Bilgisi ders kitabında 24 değere ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
In our present day, school environments contribute to academic learning and the social, psychological, and moral development of people. Socially accepted values are given to the people in the school environment to socialize and contribute to moral development, enabling them to grow up as people with character. Textbooks play important roles in this process to take place accurately. The person is informed about the values in the curricula through the texts and activities in the textbook. The textbooks Musahabat-ı Ahlakiye, Knowledge of the Country, and Knowledge of Civics played important roles in helping individuals acquire values adopted by the society from the Second Constitutional Era to the first years of the Republic when the single-party rule was dominant. Through the existing textbooks, the values accepted in these periods were transferred to the people and it was tried to build an acceptable citizen. In the present study, the purpose was to uncover the values reflected in the Musahabat-ı Ahlakiye, Citizenship and Civics textbooks used in primary schools from the Second Constitutional Period to the early Republican Period and to show the changes in the values in the existing textbooks during the transition from the Second Constitutional Period to the Republic. The Case Study Design, which is among the qualitative study designs, was preferred in the present study. The findings of the study were collected with the Document Analysis Technique, and the findings were analyzed with the Content Analysis Technique. Themes and codes were created by examining the texts representing values in the textbooks. As a result of the study, 20 values were detected in the Malumat-ı Ahlakiye ve Medeniye Textbooks published in 1909, 21 values were detected in the Musahabat-ı Ahlakiye Textbook published in 1920, 24 values were detected in the Malumat-ı Vataniye and Musabahat-ı Ahlakiye Textbook published in 1926, and 21 values were detected in the Knowledge of the Country Course published in 1932, and 24 values were detected in the Civics Textbook published in 1949.
