Author :
Abstract
Adana vilayeti 1918 yılının sonunda önce İngiliz ve sonra Fransız kuvvetleri tarafından işgal edilmiş ve bu işgal üç sene boyunca başta Türk ve Müslüman nüfus olmak üzere ciddi sıkıntılar oluşturmuştur. Maddi ve manevi zorluklar halkı gün geçtikçe zorlamış ve ciddi bir can güvenliği tehdidi de yaratmıştır. Bu durumun geçiciliği özellikle işgalci güçler tarafından sürekli dile getirilmiş ve halkın bu duruma karşı koymaması için çaba gösterilmiştir. Fakat bu çağrılar yaşanan sıkıntılar karşısında yetersiz kalmıştır. İşgal aynı zamanda birbirine muhalif gruplar oluşturarak bu grupları birbirine düşürmüş ve bir taraf yabancı işgaline karşı silahlı direniş yanlısı olurken diğer taraf ise bu grupları çetecilik ve serserilikle suçlayıp boş bir maceranın peşinden koştuklarını iddia etmiştir. Müslüman ve Türk nüfusun yaşadığı zorlu koşulların bir sonucu olarak silahlı direnişin yanında yer alması ise bu çekişmeyi daha da şiddetlendirerek gruplaşmayı derinleştirmiştir. Makale bu ikili oluşumu merkeze alıp bu grupların tartıştığı ve propagandasını yaptığı konuları Ferda gazetesi üzerinden inceleyecektir. Adana vilayetinde muhalif basının başat oyuncularından olan bu gazete duruşu ve bakış açısıyla işgal yanlılarının sesi olmuştur. Her daim yabancı işgalini iyi ve faydalı göstermeye niyetli bu gazete Adana vilayetinin işgal dönemindeki sosyal bölünmesini de göstermesi bakımından önemlidir. Makale erişimin oldukça zor olduğu bu gazete üzerinden işgal yanlısı propagandayı incelemeye alarak daha önce konuyla alakalı yazılmış yayınların eksikliklerini de tamamlamayı amaçlamaktadır.
Keywords
Abstract
The province of Adana was first invaded by British and then by French troops at the end of the year 1918, during which Turkish and Muslim population suffered the most. Pecuniary and non-pecuniary damages aggravated their situation and created a serious security threat. The temporary nature of the occupation was constantly reminded to Muslims by the French administrative authorities who tried to prevent a resistance movement challenging the occupying forces. This call was not found convincing since there was no prospect of amelioration in their condition. Military occupation also gave rise to adversary groups and set these groups against one another. One side stood against the foreign invasion and championed armed resistance, but the other side supported foreign invasion and accused their opponents of banditry and vagrancy. This paper will center on the formation of these groups and their subject of discussion and analyze this issue through its representation in Ferda. The lead actor of the anti-nationalist propaganda in the province of Adana, this newspaper served as the voice of supporters of foreign invasion. Thus, the paper was intended to depict the foreign invasion in a positive light. It was also important for showing social division during the period of occupation. The paper will also examine the pro-occupation propaganda as presented in Ferda, a hardly accessible valuable source, and aim to conclude previously written works.
