Author :
Abstract
Türklerin tarih ve kültüründe en önemli yere sahip hayvan hiç kuşkusuz attır. Tarih boyunca Türkler attan hiçbir zaman kopmamıştır. Gerek ziraatta gerek taşımacılıkta gerekse savaşlarda onların en değerli varlıkları her daim atları olmuştur. At ile kurulan bu güçlü bağlar yaşamın her alanına tesir ettiği gibi dili de etkilemiştir. Bu sebeple Türkler, ata dair oldukça zengin bir terminolojiye sahiptir. Çalışmamızda da tarihi ve modern Türk dillerinde ata verilen adlar tespit edilmiş, ardından bu adlar yaş, karakter, cins, renk, hız, cinsiyet gibi özelliklere göre sekiz ana başlıkta sınıflandırılmıştır. Bunun için oldukça geniş bir literatür taraması yapılmış, tüm tarihi ve modern Türk dillerindeki biçimler tespit edilmeye çalışılmıştır. Gerekli görülen yerlerde adlandırmalara ilişkin etimolojik izahatlara da yer verilmiştir. Çalışmamızda tarihi dönemlerden itibaren günümüze kadar Türk dillerinde at için kullanılan 225 ad tespit edilmiştir. En çok donlarına, yaşlarına, hızlarına ve yürüyüşlerine göre verilen adlara rastlanmıştır. Bu çalışmadaki amacımız Türk dillerinde ata verilen adlar konusunda mevcut olan söz varlığını tespit edebilmek ve bu sayede dil bilim çalışmalarına katkı sağlamaktır.
Keywords
Abstract
The animal that has the most important place in the history and culture of the Turks is undoubtedly the horse. Throughout history, Turks have never been away from horses. Their most valuable assets in agriculture, transportation and war have always been their horses. These strong bonds established with the horse have affected every aspect of life, as well as the language. For this reason, Turks have a very rich terminology regarding horses. In our study, the names given to horses in historical and modern Turkish languages were identified, and then these names were classified under eight main headings according to attributes such as age, character, breed, color, speed and gender. For this purpose, a very extensive literature was reviewed and the forms in all historical and modern Turkish languages were tried to be identified. Etymological explanations regarding the naming are also included where necessary. In our study, 225 names used for horse in Turkish languages from historical periods to the present day were identified. Most commonly, they were given names based on their color, age, speed and walking. Our aim in this study is to be able to determine the vocabulary of horse names in Turkish languages and thus contribute to linguistic studies.
