Author :
Abstract
Fırat Nehri üzerinde yer alan Bîre/Birecik, ilkçağlardan itibaren jeo-stratejik önemini korumuştur. Sahip olduğu bu özelliği nedeniyle sırasıyla Hitit, Asur, Pers, Makedonya, Roma, Doğu Roma (Bizans), Emevî, Abbasî, Büyük Selçuklu, Artuklu, Eyyûbî ve Memlûk Türk Devleti hâkimiyetine girmiştir. Memlûk Türk Devleti’nin kuruluşu ile birlikte Bîre, Bilad-ı Şam/Suriye coğrafyasına hâkim olma noktasında pek çok girişimin ve bunun yanında çatışmaların yaşandığı bir yer haline gelmiştir. Özellikle Moğolların batı seferleri ile başlayan Ortadoğu coğrafyasına akınları bu hâkimiyet mücadelesinde Bîre’yi daha da önemli hale getirmiştir. Fırat Nehri üzerinde yer alan geçiş noktaları, Suriye ve Mısır’a ulaşabilmek ve bu bölgelere yapılacak saldırılara karşı bir güvenlik koridoru oluşturabilmek için oldukça kıritik noktalardır. Bu çerçevede Bîre, Memlûk Türk Devleti hâkimiyet sahasına dâhil edildikten sonra devletin kuzey sınırından gelecek olası saldırılara karşı bir savunma; Anadolu’ya yapılacak seferlerde ise askeri bir üs haline getirilmiştir. Memlûk Türk Devleti’nin merkezi Kahire’ye olan uzaklığı göz önünde bulundurulduğunda Bîre, Anadolu tarafındaki ilk savunma noktası olması yönüyle stratejik öneme sahipti.
Keywords
Abstract
Located on the Euphrates River, al-Bire/Birecik has maintained its geo-strategic importance since ancient times. Due to this feature, it came under the domination of the Hittite, Assyrian, Persian, Macedonian, Roman, Eastern Roman (Byzantine), Umayyad, Abbasid, Great Seljuk, Artuqid, Ayyubid and Mamluk Turkish States, respectively. With the establishment of the Mamluk Turkish State, al-Bire became a place where many attempts and conflicts took place to dominate the geography of Bilād al-Sham/Syria. The incursions of the Mongols into the Middle East geography, which started with the Western campaigns, made Bire even more critical in this struggle for dominance. The crossing points on the Euphrates River are critical for reaching Syria and Egypt and creating a security corridor against attacks in these regions. In this context, al-Bire was a defense against possible attacks from the state's northern border after the Mamluk Turkish State was included in its area of dominance. It was turned into a military base during the expeditions to Anatolia. Considering its distance from Cairo, the center of the Mamluk Turkish State, Bire had strategic importance as it was the first defense point on the Anatolian side.
