ARKEOLOJİ’DE ANALOJİK AKIL YÜRÜTME VE ETNOGRAFİK VERİNİN KULLANIMI: TARİHSEL GELİŞİMİ VE METODOLOJİK TARTIŞMALAR
Author :
Abstract
Bu araştırma, arkeolojik araştırmalarda analojik yaklaşımın ve etnografik verilerin kullanımının tarihsel gelişimini ve teorik-metodolojik temellerini incelemeyi amaçlamaktadır. Arkeologların geçmiş toplumları anlamak ve arkeolojik buluntuları yorumlamak için etnografik verilerin arkeolojik bağlamlara uygulanmasının metodolojik ve teorik zorluklarını ele almaktadır. Çalışma, arkeolojide analojik yaklaşımın doğuşunu ve gelişimini tarihsel bir perspektifle ele almıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki gelişmeler incelenmiş, doğrudan tarihsel analoji ve genel analoji yaklaşımları karşılaştırılmıştır. Veriler, içerik analizi yöntemiyle değerlendirilerek analojik yaklaşımın arkeolojik yorumlamadaki rolü etnografik verilerin kullanımındaki avantajları ve sınırlamaları ortaya koymuştur. Araştırma, analojik yaklaşımın arkeolojik bulguların yorumlanmasında önemli bir araç olduğunu, ancak dikkatli ve eleştirel bir şekilde kullanılması gerektiğini göstermektedir. Doğrudan tarihsel analoji yaklaşımının zamansal ve kültürel farklılıkları göz ardı ettiği için sınırlı ve yanıltıcı olabileceği belirlenmiştir. Genel analoji ve hipotetik-tümdengelim yönteminin arkeolojik yorumların daha bilimsel ve sistematik olmasını sağladığı tespit edilmiştir. Etnoarkeolojinin gelişimi, analojinin sistematik kullanımını teşvik etmiş; ancak metodolojik ve etik açılardan tartışılmaya devam etmiştir. Sonuç olarak, araştırmanın bulguları, analojik akıl yürütmenin arkeolojik yorumlamada yararlı bir araç olduğunu, ancak kültürel bağlamların ve tarihsel özgünlüklerin göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir.
Bu araştırma, arkeolojik araştırmalarda analojik yaklaşımın ve etnografik verilerin kullanımının tarihsel gelişimini ve teorik-metodolojik temellerini incelemeyi amaçlamaktadır. Arkeologların geçmiş toplumları anlamak ve arkeolojik buluntuları yorumlamak için etnografik verilerin arkeolojik bağlamlara uygulanmasının metodolojik ve teorik zorluklarını ele almaktadır. Çalışma, arkeolojide analojik yaklaşımın doğuşunu ve gelişimini tarihsel bir perspektifle ele almıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki gelişmeler incelenmiş, doğrudan tarihsel analoji ve genel analoji yaklaşımları karşılaştırılmıştır. Veriler, içerik analizi yöntemiyle değerlendirilerek analojik yaklaşımın arkeolojik yorumlamadaki rolü etnografik verilerin kullanımındaki avantajları ve sınırlamaları ortaya koymuştur. Araştırma, analojik yaklaşımın arkeolojik bulguların yorumlanmasında önemli bir araç olduğunu, ancak dikkatli ve eleştirel bir şekilde kullanılması gerektiğini göstermektedir. Doğrudan tarihsel analoji yaklaşımının zamansal ve kültürel farklılıkları göz ardı ettiği için sınırlı ve yanıltıcı olabileceği belirlenmiştir. Genel analoji ve hipotetik-tümdengelim yönteminin arkeolojik yorumların daha bilimsel ve sistematik olmasını sağladığı tespit edilmiştir. Etnoarkeolojinin gelişimi, analojinin sistematik kullanımını teşvik etmiş; ancak metodolojik ve etik açılardan tartışılmaya devam etmiştir. Sonuç olarak, araştırmanın bulguları, analojik akıl yürütmenin arkeolojik yorumlamada yararlı bir araç olduğunu, ancak kültürel bağlamların ve tarihsel özgünlüklerin göz ardı edilmemesi gerektiğini göstermektedir.
Keywords
Abstract
This research aims to examine the historical development and theoretical-methodological foundations of the analogical approach and the use of ethnographic data in archaeological research. It addresses the methodological and theoretical challenges archaeologists face in applying ethnographic data to archaeological contexts to understand past societies and interpret archaeological evidence. The study examines the emergence and development of the analogical approach in archaeology from a historical perspective. Developments in Europe and North America are examined, and direct historical analogy and general analogical approaches are compared. The data were analyzed using content analysis to demonstrate the role of the analogical approach in archaeological interpretation and its advantages and limitations in using ethnographic data. The research shows that the analogical approach is an important tool in interpreting archaeological evidence, but it should be used carefully and critically. The direct historical analogy approach is found to be limited and misleading because it ignores temporal and cultural differences. General analogy and the hypothetico-deductive method have been found to make archaeological interpretations more scientific and systematic. The development of ethnoarchaeology has encouraged the systematic use of analogy, but methodological and ethical issues continue to be debated. In conclusion, the results of this study suggest that analogical reasoning is a useful tool in archaeological interpretation, but that cultural contexts and historical particularities should not be overlooked.
