JOHN RAWLS’UN ADALET YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE ENGELLİ İSTİHDAMI İLE SOSYAL ADALETİN DEĞERLENDİRİLMESİ: EKPSS ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Engellilik neredeyse bütün toplum yapılarında geçmişten bugüne her zaman görülen bir gerçekliktir. Bireyler dünyaya sağlıklı olarak gelseler de yaşam süreci içinde geçirdikleri hastalıklar, kazalar vb. nedenlerle engelli bir birey haline gelebilmektedirler. Bu risk nedeniyle bireyler engellilik gerçeğini görmeli, engelli bireyleri tanımaya çalışmalıdır. Ayrıca engelli bireylerin topluma entegre olmaları için gerekli temel hak ve özgürlüklerin uygulamaya konulması için yasal düzenlemelerin yapılmasını sağlamalıdır. Engelli bireylerin toplumda daha görünür olmalarını ve daha insanca bir yaşam sürmelerini sağlamanın yollarından biri onlara iş fırsatları sunmak ve çalışmalarını sağlamaktır. Engelli bireylerin iş hayatında yer almaları onların daha bağımsız hareket etmelerine ve toplumda kendilerine yönelik önyargıların önüne geçilmesine katkı sağlamaktadır. Engelli bireyler sağlıklı bireyler gibi özel sektörün dışında kamu sektöründe de iş bulabilmektedir. Engelli bireylere kamu ortamında iş imkânı sunan mevcut uygulamalardan biri EKPSS (Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavı)’dir. Engelli bireylere devlet memuru olma imkânı sunan EKPSS engelli bireylerin engel oranına ve türüne göre sorulan sorular açısından adil bir uygulama izlenimi vermektedir. Bu araştırma nitel araştırma tekniği kapsamında fenomonolojik dizayn tekniği kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmaya katılan 15 engelli bireye kartopu tekniğiyle ulaşılmıştır. Katılımcıların %40 ve üstü engelli oranına sahip olması ve daha önceden EKPSS sınavına girmiş olmasına dikkat edilmiştir. Bu araştırmanın amacı engelli bireylere istihdam olanağı sunan sınavlardan EKPSS’yi John Rawls’un adalet yaklaşımı ve sosyal adalet çerçevesinde ele almaktır. Araştırma sonucunda; 15 katılımcıdan 12’sinin EKPSS sınavını adaletsiz bulduğu, farklı engel seviyelerine sahip bireylerin aynı sınava girmek zorunda bırakıldıkları ve bu durumun bazı engel grupları için dezavantaj yarattığı tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
Disability is a reality that has been present in almost all social structures from the past to the present. Although individuals may be born healthy, they can experience illnesses, accidents, etc., throughout their lives and become disabled. Due to this risk, individuals should acknowledge the reality of disability and make an effort to understand disabled individuals. Furthermore, it is essential to ensure that legal regulations are made to implement the fundamental rights and freedoms necessary for disabled individuals to integrate into society. One way to ensure that disabled individuals become more visible in society and lead more humane lives is by providing them with job opportunities and enabling them to work. The inclusion of disabled individuals in the workforce helps them act more independently and prevents prejudice against them in society. Disabled individuals, like non-disabled individuals, can find employment in the public sector as well as the private sector. One of the existing practices that offer job opportunities to disabled individuals in the public sector is the EKPSS (Disabled Public Personnel Selection Examination). EKPSS, which offers disabled individuals the opportunity to become civil servants, appears to be a fair process in terms of the questions asked, which are based on the disability rate and type. This research was conducted using a phenomenological design within the scope of qualitative research methods. Fifteen individuals participated in the study, and they were selected using the snowball sampling technique. Care was taken to ensure that all participants had a disability rate of 40% or higher and had previously taken the EKPSS exam. The aim of this research is to examine EKPSS, one of the exams offering employment opportunities to disabled individuals, within the framework of John Rawls’ theory of justice and social justice. As a result of the research, it was determined that 12 out of 15 participants found the EKPSS exam unfair. They argued that individuals with different levels of disability were required to take the same exam, which created disadvantages for some disability groups.
