Author :
Abstract
Cidde, Mekke ve Medine ile birlikte Osmanlı Devleti'nin Hicaz Vilayeti'ne bağlı sancaklarından biridir. Mekke ve Medine'nin İslam dünyasındaki manevi değeri düşünüldüğünde, Cidde'nin bu sancaklar arasında önemsiz bir noktada olduğu varsayılabilir. Ancak Cidde'nin stratejik bir noktada yer alması, bu bölgeyi her zaman değerli kılmıştır. Özellikle Süveyş Kanalı'nın 1869'da dünya deniz ticaretine açılması ile şehrin öneminin arttığı söylenebilir. Kızıldeniz ve Akdeniz arasında önemli bir bağlantı noktası haline gelen Cidde limanı, deniz ticaretinde çok daha fazla söz sahibi olmaya başlamıştır. Ancak Mısır ve Süveyş Kanalı'nın 1882'de İngilizlerin denetimine girmesi, Osmanlı Hükümeti'ni bölgede bazı tedbirler almaya zorlamıştır. Düşünülen tedbirlerden biri de Cidde'de büyük bir tersane inşa edilmesidir. Bu durum Cidde ve çevresinde bazı onarım ve yenileme çalışmalarına zemin hazırlamış, bu işin nasıl, nerede ve hangi suretle yapılabileceğine dair keşif çalışmaları yapılmıştır. Tersane inşası için üç farklı bölgeye odaklanılmış, bu bölgeler üzerinde kapsamlı çalışmalar yapılmıştır. Tersanenin tamamlanması durumunda bölgenin güvenliğini sağlama noktasında önemli bir ilerleme sağlanacaktır. Ayrıca limana yanaşan gemi ve yolculardan alınacak vergilerle önemli bir gelir de elde edilecektir. Ancak maddi imkânsızlar bu işin yapılmasına imkân vermemiş, keşif çalışmalarından istifade edilememiştir.
Keywords
Abstract
Jeddah, along with Mecca and Medina, is one of the sanjaks of the Hejaz Province of the Ottoman Empire. Considering the spiritual value of Mecca and Medina in the Islamic world, it can be assumed that Jeddah is at an unimportant point among these sanjaks. However, Jeddah's location at a strategic point has always made this region valuable. It can be said that the city's importance increased especially with the opening of the Suez Canal to world maritime trade in 1869. The port of Jeddah, which became an important connection point between the Red Sea and the Mediterranean, began to have a much greater say in maritime trade. However, the fact that Egypt and the Suez Canal came under British control in 1882 forced the Ottoman Government to take some measures in the region. One of the measures considered was the construction of a large shipyard in Jeddah. This situation paved the way for some repair and renovation works in Jeddah and its surroundings, and exploration works were carried out on how, where and in what way this work could be done. Three different regions were focused on for the shipyard construction, and comprehensive studies were carried out on these regions. If the shipyard is completed, significant progress will be made in ensuring the security of the region. In addition, significant income would be obtained from taxes collected from ships and passengers docking at the port. However, financial difficulties did not allow this work to be done, and exploration works could not be utilized.
