Author :
Abstract
Anadolu hiyerogliflerinin çözümü, 19. yüzyılın başlarında başlayan, yıllar içinde önemli ölçüde gelişen çok yönlü ve zorlu bir akademik girişimdir. Çözümleme çabaları, başlangıçta Anadolu dilleri konusundaki sınırlı bilgi ve hiyeroglif yazı sisteminin karmaşıklıkları nedeniyle engellenmiştir. Ancak, Hitit başkenti Hattuša gibi kilit noktalardaki sistematik kazılar ve diğer Hitit ve Geç Hitit bölgelerinde yapılan yeni keşifler, bu alanda önemli ilerlemeler sağlamıştır. Bu çalışma, Hitit İmparatorluk ve Geç Hitit dönemlerine ait üç önemli Anadolu hiyeroglif yazıtını—ALACA HÖYÜK 1, MALATYA 5 ve HİSARCIK 2—yeniden yorumlayarak önceki okumalara düzeltmeler getirmektedir. ALACA HÖYÜK 1 yazıtı, daha önce genel bir "Fırtına Tanrısı"na atıfta bulunuyor şeklinde yanlış okunmuşken, bu tanrının "Göğün Fırtına Tanrısı" olarak tanımlandığı görülmüştür. Bu düzeltme, tanrının Hitit tapınak envanterlerinde vurgulanan özellikleriyle daha iyi bir uyum sergileyerek, Hitit dini kavramlarının daha doğru bir şekilde anlaşılmasını sağlamaktadır. MALATYA 5 yazıtı, "Kırların Koruyucu Tanrısı" olarak adlandırılan bir tanrıyı tanımlamakta ve Hitit dini uygulamalarında bölgesel tanrıların önemine ışık tutarak sembolik anlamlarını daha derinlemesine anlamamıza yardımcı olmaktadır. HİSARCIK 2 yazıtı ise "Dağın Kutsal Güneşinin Danası" ifadesini içermektedir ve bu ifade, Babil tanrısı Marduk ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca, bu yazıt, Harhara Dağı'nın Marduk ile bağlantılı bir kutsal alan olabileceğini öne sürerek Anadolu ile Mezopotamya arasındaki kültürel ve dini etkileşimleri göstermektedir. Bu yeni okuma önerileri, Hitit ve Luvi dillerine dair anlayışımızı derinleştirmekle kalmayıp, aynı zamanda antik Anadolu uygarlıklarının dinî ikonografisi ve pratikleri hakkında değerli bilgiler sunmaktadır. Bu bağlantıları inceleyerek çalışma, Eski Yakındoğu'daki dilsel, kültürel ve dinî unsurların zengin etkileşimlerini ortaya koymakta ve Hitit dünyası ile komşu bölgeler arasındaki etkileşimlere daha incelikli bir bakış açısı sunmaktadır.
Keywords
Abstract
The decipherment of Anatolian hieroglyphs is a multifaceted and challenging academic endeavor that began in the early 19th century, evolving significantly over the decades. Early attempts at decipherment were hampered by limited knowledge of the Anatolian languages and the complexities of their hieroglyphic writing system. However, systematic excavations at key sites such as Hattuša, the Hittite capital, and new discoveries in other Hittite and Late Hittite regions have greatly advanced the field. This study focuses on reinterpreting three critical Anatolian hieroglyphic inscriptions from the Hittite Imperial and Late Hittite periods-ALACA HÖYÜK 1, MALATYA 5, and HİSARCIK 2-offering revised readings that correct earlier interpretations. ALACA HÖYÜK 1 inscription, previously misread as referencing the generic "Storm God," has been reinterpreted to identify the deity as the "Storm God of Heaven." This revision aligns with descriptions in Hittite temple inventories, which highlight the characteristics of this deity, thereby providing a more accurate understanding of Hittite religious concepts. MALATYA 5 inscription identifies a deity referred to as the "Stag-God of the Countryside," shedding light on the significance of regional deities in Hittite religious practices and offering a deeper understanding of their symbolic associations. HİSARCIK 2 inscription, featuring the phrase " The Calf of the Sacred Sun of the Mountain," has been linked to the Babylonian god Marduk. Furthermore, the inscription suggests that Mount Harhara might have been a sacred site associated with Marduk, illustrating potential cultural and religious exchanges between Anatolia and Mesopotamia. These revised readings not only enhance our comprehension of the Hittite and Luwian languages but also provide valuable insights into the religious iconography and practices of ancient Anatolian civilizations. By exploring these connections, the study highlights the rich interplay of linguistic, cultural, and religious elements in the ancient Near East, offering a more nuanced understanding of the Hittite world and its interactions with neighboring regions.
