Author :
Abstract
Bu çalışma, Stuart ve Scott (2021) tarafından geliştirilen Çevrimiçi Disinhibisyon Ölçeği (ÇDÖ) Türkçe formunun geçerlik ve güvenirliğini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın verileri, dört farklı örneklemden (Toplam N = 663; %74 kadın) oluşan Türk üniversite öğrencilerinden toplanmıştır. Bu kapsamda, ÇDÖ’nün çevirisinin test edildiği bir pilot çalışma (Örneklem 1; N= 35), faktör yapısının doğrulandığı bir çalışma (Örneklem 2; N = 284), kriter geçerliğinin değerlendirildiği bir çalışma (Örneklem 3; N = 289) ve test-tekrar test güvenirliğinin incelendiği bir çalışma (Örneklem 4; N = 55) yürütülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizi (DFA) sonuçları, ölçeğin tek boyutlu yapısını doğrulamıştır (χ²/sd = 3.803, CFI = .91, RMSEA = .10, SRMR = .06). ÇDÖ puanları; çevrimiçi zorbalık (r = .19, p < .01), internet bağımlılığı (r = .38, p < .01), Makyavelizm (r = .29, p < .01), psikopati (r = .21, p < .01), çevrimiçi histrionik kişilik (r = .54, p < .01), interneti kontrol etme sıklığı (r = .19, p < .01) ve sosyal medyayı kontrol etme sıklığı (r = .12, p < .05) ile anlamlı düzeyde pozitif ilişkili bulunmuştur. Ayrıca, ÇDÖ puanları yaşam doyumu ile anlamlı düzeyde negatif ilişkili bulunmuştur (r = -.21, p < .01). Bu bulgular ÇDÖ’nün kriter geçerliğine sahip olduğunu göstermeketdir. ÇDÖ’nün 2. ve 3. çalışmalardaki iç tutarlılık katsayıları (alfa ve omega) yeterli düzeyde bir güvenirliğe sahip olduğunu göstermeketedir. ÇDÖ’nün test-tekrar test güvenirlik katsayısı ise .78’dir (Çalışma 4). Elde edilen bulgular, ÇDÖ’nün Türkçe formunun çevrimiçi disinhibisyonu değerlendirmek için geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu göstermektedir.
Keywords
Abstract
The present study examined the validity and reliability of the Turkish version of the Measure of Online Disinhibition (MOD), originally developed by Stuart and Scott (2021). Data were collected from Turkish university students from four different samples (Total N = 663; 74% female) comprising a (i) pilot study (Sample 1; N=35) to test the translation of the MOD, (ii) a study to test the factor structure of the Turkish MOD (Sample 2; N=284), (iii) study to assess the criterion validity of the Turkish MOD (Sample 3; N=289), and (iv) study to assess the test-retest reliability of the Turkish MOD (Sample N=55). Confirmatory factor analysis confirmed the unidimensional factor structure (χ2/df=3.803, CFI=.91, RMSEA=.10, SRMR=.06). MOD scores were significantly positively associated with scale scores assessing online bullying (r = .19, p < .01), internet addiction (r = .38, p < .01), Machiavellianism (r = .29, p < .01), psychopathy (r = .21, p < .01), online histrionic personality (r = .54, p < .01), frequency of checking the internet (r = .19, p < .01), and frequency of checking social media (r = .12, p < .05). MOD scores were significantly negatively associated with life satisfaction (r = -.21, p < .01). Both alpha and omega coefficients of the MOD in Studies 2 and 3 were very good to excellent (ranging between .89 and .91). The test-retest reliability coefficient of the MOD was .78 (Study 4). Based on the findings, the MOD is a valid and reliable scale for assessing online disinhibition among Turkish-speaking individuals.
