Author:
Abstract
Günümüzün “Bakanlar Kurulu”na denk gelen “Meclis-i Vükela”, devletin yürütücü kurumu olması nedeniyle Osmanlı Devleti’nin kurulduğu günden yıkıldığı güne dek varlığını sürdüren bir yapı olmuştur. Divan-ı Hümayun, Encümen-i Mahsus, Meclis-i Hass-ı Ali, Meclis-i Mahsus-ı Vükela, Meclis-i Mahsus, Meclis-i Hass-ı Meşveret, Meclis-i Vükela gibi çeşitli isimlerle anılan kurumun sahip olduğu bakanlıklar dönemin ihtiyaçlarına göre değişiklik göstermiştir. Osmanlı’nın ilk yıllarında daha çok Divan şeklinde olan, hatta Fatih Sultan Mehmed’in ilk dönemlerine kadar padişahların da katıldığı yapı Sultan II. Mahmud Dönemi ile farklı bir hal alarak Divan’dan Meclis-i Vükela’ya evirilmeye başlamıştır. Bunda Avrupa’nın da etkisi vardır. Avrupa’da kurulmaya başlanan modern bakanlıklar Osmanlı Devleti’ndeki yapıyı etkilemiştir, çünkü çağla birlikte ihtiyaçlar benzerlik göstermiştir. Devletin yönetici kadrosunda bulunan kurumlar yıllar içinde profesyonelleşerek sorunlarını kendileri çözer hale geldiğinden bakanlıkların oluşması kaçınılmaz olmuştur. Bakanlıkların kendi yetki sınırlarında çözemedikleri devlet konuları da Meclis-i Vükela toplantılarına bırakılmıştır. Yıllar içinde Meclis-i Vükela’ya dair çeşitli düzenlemeler yapılarak kurumun işleyiş ve yetki alanı genişletilmiştir. Devletin yürütücü kurumu olmasına ve yüzlerce yıl hizmet vermesine karşın Meclis-i Vükela’nın tarihi çalışılmamıştır. Bu boşluktan yola çıkılarak hazırlanan makale, nitel bir çalışma olup doküman analiz tekniği kullanılarak yazılmıştır.
Keywords
Abstract
“Meclis-i Vükela” which corresponds to today’s “Council of Ministers”, has been a government agency that has existed from the day the Ottoman Empire was established until the day it collapsed. Over the years, the institution has been called by different names such as Divan-ı Hümayun, Encümen-i Mahsus, Meclis-i Hass-ı Ali, Meclis-i Mahsus-ı Vükela, Meclis-i Mahsus, Meclis-i Hass-ı Meşveret and Meclis-i Vükela. The sultans also attended the meetings until the reign of Fatih Sultan Mehmed. The institution that has undergone changes over the years, especially II. Mahmud period has experienced significant changes. Modern ministries that started to be established in Europe also affected the institutions in the Ottoman Empire, because the needs have shown similarities with the age. It was inevitable for the ministries to be formed as the institutions in the administrative staff of the state became professional and solved their problems over the years. The state issues that the Ministries could not resolve within their jurisdiction were left to the Meclis-i Vükela meetings. Over the years, various regulations have been made regarding the Meclis-i Vükela, thus the functioning and jurisdiction of the institution has been expanded. Although it was the executive institution of the state and had served for hundreds of years, the history of the Meclis-i Vükela has not been studied. In this paper, the history of Meclis-i Vükela is studied and document analysis technique is used.