OKUL ÖNCESİ EĞİTİM KURUMLARINDA GÖREV YAPAN ÖĞRETMENLERİN UYGULANAN FEN EĞİTİMİNİN İÇERİĞİ KONUSUNDA GÖRÜŞLERİNİN İNCELENMESİ (GİRESUN İLİ ÖRNEĞİ)
Author :
DOI : 10.14225/Joh1595
Year-Number: 2019-XXXIX
Language : null
Konu : Okul öncesi, fen eğitimi
Abstract
Keywords
Abstract
Keywords
- Pedagojik açıdan sınıfta verilen fen eğitimi konusunda kendilerini yeterli düzeyde olduklarını ifade etmişlerdir. Öğretmenler pedagojik açıdan sınıfta verdikleri fen eğitimi konusunda ve fen eğitimine ilişkin edinilen bilgi ve beceriler konusunda kendilerini yeterli olarak değerlendirirken, az bir kısmı ise kendilerini oldukça yeterli olarak değerlendirmişlerdir. Tsitouridou (1999) yaptığı çalışma sonucunda, öğretmenlerin içeriği uygulamaya yansıtma konusunda bazı problemleri olduğunu, içerik bilgisi ile pedagojik süreç arasındaki iç tutarlılığın, öğretmen algılarını esnekleştirebilen dönüşümsel bir sahayla desteklenmesi gerektiği düşünülmektedir.
- konusunda kendisini yetersiz bulmaktadır. Özbey (2006), yaptığı çalışmasında
- Orkunoğlu (2016), okul öncesi öğretmenlerinin fen bilgisi öğretimine yönelik
- karşılaştıklarını belirtmiştir. Sağlam ve Aral (2015), yaptıkları çalışmada, okul
- düşündükleri belirlenmiştir. Dağlı (2014), çalışmasında öğretmenlerin materyal
- laboratuvarları da kullanamadıklarını ifade etmişlerdir. Çeviren (2014),
- Öğretmenlere yeterliliğini arttırabilmek için nelerin yapılması gerektiği konusunda ilk sırada öğretmenlerin “Okul öncesinde Fen eğitimine ilişkin pedagojik bilgimin arttırılması”, ikinci sırada, “Fen eğitimine yönelik doküman sayısının arttırılması”, üçüncü sırada ise, “Fen konularına ilişkin alan bilgimin arttırılması” şeklinde belirttikleri görülmüştür. Kıldan ve Pektaş (2009), çalışma sonucunda, mevcut okul öncesi eğitim programındaki (2006 programı) hedef ve kazanımların yeterli olduğu, programın fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesini içerik olarak desteklemesine karşın ve çocukları gelecekteki yaşantısına ve öğretim hayatına yeterince hazırlamadığı tespit edilmiştir. Ayrıca sınıflardaki fiziksel donanımının fen ve doğa ile ilgili konuların öğretiminde yeterli olmadığı ve okul öncesi fen ve doğa öğretimine ilişkin öğretmenlerin hizmet içi eğitim seminerlerine ihtiyaç duydukları belirlenmiştir.
- Bilgi ve beceri kaynakları açısından sonuçlara bakıldığında, öğretmenlerin fen eğitimi ile ilgili uygulamalarına temel oluşturan bilgi ve becerilerinin kaynağının, ilk ve ikinci sırada mesleki deneyimleri, üçüncü sırada ise, internetten alanla ilgili web sayfaları olduğunu belirtmiştir. Öğretmenlerin fen etkinliklerine yer verme sıklığına ilişkin ise, öğretmenlerin çoğunluğu, haftada bir-iki kez; kalan kısmı ise, iki-üç haftada bir sınıf içinde fen eğitimine yer verdiklerini belirtmişlerdir. Sığırtmaç ve Özbek (2011) yaptıkları çalışmalarında öğretmenlerin günlük planlarında fen etkinliklerine haftada iki veya üç defa yer verdiklerini belirtmişlerdir. Babaroğlu ve Metwalley (2018) yaptıkları çalışma sonucunda, öğretmenlerin yarısından fazlası fen bilgisi eğitiminde kendilerini yeterli bulurken, fen eğitimi alanında aldıkları eğitimi yetersiz bulduğunu belirtmişlerdir.
- ise problem çözme şeklinde belirtmişlerdir. Dağlı (2014)’nın yaptığı çalışma
- saptanmıştır. Akyol (2016), araştırmasının sonucunda, en çok deney etkinliğini
- Öğretmenlerin fen etkinlikleri kapsamında yapılabilecek etkinliklerin önemlilik derecesine bakıldığında, ilk olarak deneyler, ikinci olarak inceleme gezileri ve gözlem, üçüncü olarak bitki yetiştirme şeklinde belirtmişlerdir. Bu sonuç, nitel anlamda açık uçlu soruya verdikleri cevaplarla örtüşmektedir. Görüşmede tercih etme nedenleri olarak ise, somut yöntem ve teknikler olduğunu belirtmişlerdir. Alat, Akgümüş ve Cavalı (2012) çalışmaları ile, okul öncesi öğretmenlerinin açık hava etkinlikleri konusunda genel olarak olumlu düşünce ve tutumlara sahip olduklarını ancak fiziksel şartların yetersizliği, okul bahçelerinde güvenlik tedbirlerinin alınmayışı, sınıfların kalabalık oluşu, çocukların açık havada hastalanacaklarına dair kaygılar taşımaları, velilerin olumsuz tepkileri gibi nedenlerle uygulamada açık hava etkinliklerine yeteri kadar yer veremediklerini belirlemişlerdir.
- Öğretmenlerin günlük planda yer verecekleri fen ile ilgili konu veya kavramlara karar verirken ön planda tutulan durumlar olarak, MEB tarafından geliştirilen 36-72 aylık çocuklar için okul öncesi eğitim programı, ikinci olarak çocukların ilgi ve istekleri, üçüncü olarak okulun bulunduğu çevre olanakları şeklinde belirtmişlerdir. Alabay, E., & Yağan Güder, S. (2015)’nın çalışmaları sonucunda, hazır planlarda yer alan fen etkinliklerinin büyük bir oranının, çocuk merkezli, oyun temelli, keşfederek öğrenme, aile katılımı, öğrenme merkezlerinin kullanımı, günlük yaşam deneyimlerinin ve yakın çevre olanaklarının kullanımı gibi temel özelliklere uygun olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca hazır planlardaki fen etkinliklerinde, yüksek oranda büyük grup etkinliklerine, gözlem becerisi haricinde çok az oranda diğer temel bilimsel süreç becerilerine, sıklıkla kapalı uçlu sorulara yer verildiği saptanmıştır.
- Öğretmenlerin fen eğitimi verirken bilimsel süreç becerilerinden hangisini kullandıklarına bakıldığında, öğretmenlerin büyük çoğunluğunun gözlem yapma ve ölçme becerisini kullandıkları görülmektedir. Kefi, Çeliköz ve Erişen’in (2013) okul öncesi öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeylerinin belirlenmesi amacıyla yapmış oldukları çalışma sonucunda da öğretmenlerin fen etkinliklerinde en yüksek oranda gözlem becerilerini etkinliklerinde uyguladığı sonucuna ulaşılmıştır. Fen etkinliklerini uygularken tahmin etme, ölçme, verileri kaydetme ve çıkarım yapma becerilerini kullanmadığı görülmüştür. Dağlı (2014)’nın çalışmasında, bütün gruplarda öğretmenlerin geneli bilimsel süreç becerilerini fen etkinlikleri sırasında kullandıklarını belirtmişleridir. Sadece fen eğitimi alma durumuna göre eğitim alan öğretmenlerin iletişim süreç becerisini kullanma durumu fen eğitimi almayan öğretmenlere göre anlamlı derecede yüksek çıkmıştır. Akyol, (2016), araştırmasının sonucunda, okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine ilişkin görüşlerinde, fen eğitiminin yaparak-yaşayarak öğrenmeyi sağladığı, erken yaşlarda fen eğitimi verilmesinin uygun olduğu, fen etkinliğine karar verirken çocukların ilgi ve ihtiyaçlarını dikkate aldıkları, bilimsel süreç becerilerinden kısmen haberdar oldukları, Milli Eğitim Bakanlığının fen alanındaki uygulamalarından memnun olmadıkları, sonucuna ulaşılmıştır. Kuru ve Akman (2017) çalışmaları ile çocukların yaş, devam ettikleri okul türü, okul öncesi eğitim alma durumu değişkenleri ile bilimsel süreç becerileri arasında anlamlı bir ilişki olduğu sonucuna ulaşılırken, öğretmenlerin mesleki hizmet süresi ve yapmış oldukları fen etkinlik süreleri ile çocukların bilimsel süreç becerileri arasında anlamlı bir ilişki olmadığı sonucuna ulaşmışlardır. Öğretmenlerin en fazla yer verdikleri (her zaman) beceri, iletişim becerisi iken, ez an yer verdikleri (nadiren) beceri olarak ise, ölçme becerisi şeklinde belirtmişlerdir. Tu ve Hsiao (2008), çalışmaları sonucunda, okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin blok ve elişi alanlarında ölçme ve sayma soruları; sınıfta ise neden sorularını kullanmaya eğilimli olduğu ortaya çıkmıştır. Bu bulgular öğrencilerin fen yeteneklerini (gözlem, tahmin, sınıflama, toplama ve bilgi kayıt) sınıftaki çalışma ortamı ve malzemeleriyle ilişkili olduğunu ileri sürmektedir. Fen çalışmalarına katılmanın öğretmenin sözlü etkileşimlerini artırdığını ortaya koymuştur.
- Ravanis (2000), yaptıkları çalışma sonucunda, çocuklar Güneş ve Dünya’nın ayrı
- sonuçlar oluşturacağı sonucuna ulaşılmıştır. Akyol, (2016), araştırmasının
- sonucuna ulaşmıştır. Saçkes, Flevares ve Trundle (2010), çalışma sonucunda yaş
- kavramın çocukların eğitiminde yer alacağını düşündürmüştür. Dağlı (2014)
- konusunu kullandıklarını belirlenmiştir. Tao, Oliver ve Venville (2012),
- Akyol, N. (2016). “Okul öncesi dönemde fen eğitiminin uygulanabilirliğine yönelik öğretmen ve yöneticilerin görüşlerinin incelenmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
- Alabay, E., & Yağan Güder, S. (2015). Hazır planlarda yer alan fen etkinliklerinin okul öncesi eğitim programı temel özellikleri açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi / The Journal of International Education Science 2, (4),1-21
- Alat, Z., Akgümüş, Ö., & Cavalı, D. (2012). Okul öncesi eğitimde açık hava etkinliklerine yönelik öğretmen görüş ve uygulamaları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(3), 4762. (Teacher views and practices on outdoor activities in pre-school education. Mersin University Journal of the Faculty of Education 8(3), 47-62.)
- Arnas, Yaşare A. (2002). Okulöncesi Dönemde Fen Eğitiminin Amaçları, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Dergisi, 6 (7), 1-6.
- Armga, C., Dillon, S., Jamsek, M., Morgan, E. L., Peyton, D., & Speranza, H. (2002). “Tips for helping children do science”, Texas Child Care, 26(3), 2-7.
- Aykut, Ö. (2006). Bazı değişkenlerin okulöncesi öğretmenlerinin fen ve doğa çalışmalarına ilişkin bilgi düzeyleri ve görüşlerine etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ayvacı, H. Ş., Devecioğlu, Y. & Yiğit, N. (2002). Okul öncesi öğretmenlerin fen ve doğa etkinliklerindeki yeterliliklerinin belirlenmesi, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, ODTÜ, Ankara.
- Ayvacı, H.Ş. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerini kullanma yeterliliklerini geliştirmeye yönelik pilot bir çalışma. 21 Kasım 2016 tarihinde http://www.nef.balikesir.edu.tr /~dergi /makaleler/pdf/ nef_efmed_c4_s2.pdf. sitesinden alınmıştır.
- Bilaloğlu, G., R., Aslan, D. ve Aktaş, Y. (2006).Okulöncesi öğretmenlerinin günlük programda yer verdikleri fen etkinlikleri ve bu etkinlikleri uygulama biçimlerinin incelenmesi, 15. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, Muğla.
- Brunton, P. & Thornton, L. (2010). Science in the early years: building firm foundations from birth to five. UK: Sage Publications
- Bulunuz, M. (2012). Developing Turkish preservice preschool teachers' attitudes and understanding about teaching science through play. International Journal of Environmental and Science Education, 7(2), 141-166.
- Ceylan, R. (2012). Okul öncesi öğretim programında yer alan amaç ve kazanımların bilimsel temel süreç becerileri açısından değerlendirilmesi. Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 112-127.
- Creswell J. (2013). Araştırma Deseni. (Selçuk Beşir Demir, Çev. Ed.) Eğiten Kitap, Ankara.
- Czerniack, C. M., & Haney, J. J. (1998). “The effect of collaborative concept mapping on elementary preservice teachers’ anxiety, efficacy, and achievement in physical science”, Journal of Science Teacher Education, 9, 303-320.
- Çakmak Çamlıbel, Ö. (2012). Okul Öncesi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretime Yönelik Tutumları ile Bazı Fen Kavramlarını Anlama Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Türk Fen etkinlikleri Dergisi, 3, 40-51.
- Çeviren, A. B. (2014). Bir okul öncesi kurumunda örnek bir olay incelemesi: Fen eğitimi ile ilgili öğretmen uygulamaları ve görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Boğaziçi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Çınar, S. (2013). “Okul öncesi öğretmenlerin fen ve doğa konularının öğretiminde kullandıkları etkinliklerin belirlenmesi”, Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 363-371.
- Demiriz, S. (2001). Okulöncesi eğitim kurumlarındaki fen ve doğa etkinlikleri ile ilgili uygulamaların belirlenmesi. (Bildiri). IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Ankara.
- Eliason, C., & Jenkins, L. (2003). A practical guide to early childhood curriculum. Upper Saddle River, N.J. : Merrill.
- Eshach, H., & Fried, M. N. (2005). Should science be taught in early childhood?, Journal of Science Education and Technology, 14(3), 315-336.
- French, L. (2004). Science as the center of a coherent, integrated early childhood curriculum. Early Childhood Research Quarterly, 19(1), 138–149.
- Harlan, Jean D. & Rivkin, Mary S. (2004). Science Experiences For The Early Childhood Years, Prentice Hall.
- Hoorn, Judith V., Nourot, Patricia M., Scales, Barbara And Alward Keith R. (2007). Play At The Center of The Curriculum (4th Edition). Columbus-Ohio: Pearson.
- Karaer, H. & Kösterelioğlu, M. (2005). Amasya ve Sinop illerinde çalışan okulöncesi öğretmenlerin fen kavramlarının öğretilmesinde kullandıkları yöntemlerin belirlenmesi, Kastamonu Eğitim Dergisi,13(2), 447-454.
- Karamustafaoğlu, S. & Kandaz, U. (2006). Okul öncesi eğitimde fen etkinliklerinde kullanılan öğretim yöntemleri ve karşılaşılan güçlükler, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(1), 65-81.
- Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademi.
- Kefi, S., Çeliköz, N. ve Erişen, Y. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin temel bilimsel süreç becerilerini kullanım düzeyleri. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 300- 319.
- Kıldan, O. Ve Pektaş, M. (2009). “Erken çocukluk döneminde fen ve doğa ile ilgili konuların öğretilmesinde okul öncesi öğretmenlerinin görüşlerinin belirlenmesi”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 113-127.
- Kuru, N., & Akman, B. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının bilimsel süreç becerilerinin öğretmen ve çocuk değişkenleri açısından incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 42(190).
- Özbey, S. & Alisinanoğlu, F. (2009). Okul öncesi eğitim yeterliklerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(1), 1-18.
- Riggs, I. M. (1991). Gender differences in elementary science teacher self-efficacy. Paper presented at the Annual Meeting of the American Educational Research Association, Chicago, Illinois.
- Şahin, F. (2003). Okulöncesi Eğitimde Fen ve Doğa Etkinlikleri İle İlgili Kavramların Öğretiminde Kullanılan Strateji Yöntem ve Teknikler. (Editör: Aynur Özdaş). Okulöncesinde Fen ve Matematik Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, 86-100.
- Olgan, R. (2008). A longitudinal analysis of science teaching and learning in kindergarten and first-grade. (Unpublished doctoral thesis). Florida State University, Tallahasee.
- Orkunoğlu, Y. M. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik tutumları ile öz yeterlilik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (İstanbul ili Ataşehir ilçesi örneği), Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Özbey, S. (2006). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin fen etkinliklerine ilişkin yeterliliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri
- Özcan G. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin fen öğretimine yönelik niyet ve davranışlarının planlanmış davranış teorisi ile açıklanması, Doktora Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Saçkes, M., Flevare, L.M. & Trundle K.C. (2010). Four- to six- year-old children’s conceptions of the mechanism of rainfall, Early Childhood Research Quarterly, 25(4) , 536–546.
- Sönmez, S. ve Bilir Seyhan, G. (2016). MEB 2013 okul öncesi eğitim programının sağlık kavramı açısından incelenmesi. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry (TOJQI), 7(1), 146-174.
- Şahin, F. (1998). Okulöncesinde fen bilgisi öğretimi. İstanbul: Beta Bas. Yay. Dağı. A.Ş.
- Şahin, F., Güven, İ. ve Yurdatapan, M. (2011). Proje tabanlı eğitim uygulamalarının okul öncesi çocuklarında bilimsel süreç becerilerinin gelişimine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 157-176.
- Tao,Y., Colette Oliver, M. & Venville,G.J. (2012). Chinese and Australian year 3 children’s conceptual understanding of science: a multiple comparative case study, International Journal of Science Education, 34(6), 879–901.
- Tavşancıl, E., & Aslan, E. (2001). İçerik analizi ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınları. İstanbul.
- Tsitouidou, M. (1999). Concepts of science in the early years: teachers' perceptions towards a 'transformational field”, European Early Childhood Education Research Journal, 7(1), 83-93.
- TU, T. (2006). Preschool Science Environment: What Is Available in a Preschool Classroom? Early Childhood Education Journal, 4, 245-251.
- Tu, T. & Hsiao, W. (2008). Teacher–Child verbal interactions in preschool science teaching. Electronic Journal of Science Education, 12(2), 1-23.
- Türkmen, H. ve Ünver, E. (2012). Fen eğitiminde hikayelendirme tekniği. Journal of European Education, 2(1), 9-13.
- Uğraş, H., Uğraş, M. ve Çil, E. (2013). Okulöncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı tutumlarının ve fen etkinliklerine ilişkin yeterliliklerinin incelenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 2(1), 44-50
- Ünal, M. & Akman, B. (2006). Okul öncesi öğretmenlerinin fen eğitimine karşı gösterdikleri tutumlar. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 30, 251-257.
- Valanides,N., Gritsif Kampeza,M. & Ravanıs,K. (2000). Changing Pre-school Children’s Conceptions of the Day/Night Cycle, International Journal of Early Years Education, 8(1), 27-39.
- Zembat, R. (2007). Okul Öncesi Eğitimde Nitelik, Okul Öncesi Eğitimde Güncel Konular. Editörler: Ayla Oktay Ve Özgül Polat Unutkan. İstanbul: Morpa Yayınları, 25-44.
