Author :
Abstract
Türkiye’de 1946 yılında çok partili hayata geçilmesi, Türk demokrasi tarihi için önemli bir dönüm noktası olmuştur. 1946 yılında kurulan Demokrat Parti, 1950 yılında yapılan seçimlerde iktidara gelmiştir. 1923 yılında beri ülkeyi yöneten Cumhuriyet Halk Partisi ise muhalefete geçmiştir.Demokrat Parti, 1957 seçimlerinden sonra basına ve muhalefete karşı sert tedbirler almış, onları kontrol altına almaya çalışmıştır. İsmet İnönü, Demokrat Parti’nin baskıcı politikalarını halka anlatmak için Ege Bölgesini kapsayan bir geziye çıkmıştır. 29 Nisan 1959 tarihinde Ankara’dan hareket eden İsmet İnönü, 30 Nisan 1959 tarihinde Uşak’a gelmiştir. Tren İstasyonundan şehir merkezine doğru hareket eden İsmet İnönü’nün içinde bulunduğu araca, Demokrat Partililer tarafından bardak fırlatılmıştır. Milli Mücadele sırasında Türk orduları tarafından karargâh olarak kullanılan evi ziyaret etmesi engellenmeye çalışılmıştır. 1 Mayıs 1959 günü, Uşak’ta ayrılmak için tren istasyonuna gelen İsmet İnönü’ye taş atılmıştır. Atılan taşlardan biri başına isabet etmiş ve küçük bir yara meydana gelmiştir.Çalışmamızda, Demokrat Parti iktidarının son yıllarında Cumhuriyet Halk Partisi ve İsmet İnönü’ye yönelik baskılar, İsmet İnönü’nün Uşak ziyareti, burada yaptığı konuşmalar ve İsmet İnönü’nün ziyaretini engellemek isteyen Demokrat Partililerin tutumları hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Transition to the multi-party life in Turkey in 1946 was an important turning point for the history of Turkish democracy. The Democratic Party, which was founded in 1946, was elected in 1950. The Republican People's Party, which governed the country since 1923, became the opposition party. After the elections of 1957, the Democratic Party took drastic measures against media and opposition and tried to control them. İsmet İnönü went on a trip including the Aegean Region in order to tell the oppressive policies of the Democratic Party. İsmet İnönü departed Ankara on 29th April 1959 and came to Uşak on 30th April 1959. While he was going from the train station to the city centre, followers of the Democratic Party threw a glass to his vehicle. He was tried to be obstructed to visit the house which was used as headquarter of the Turkish armies during the War of Independence. İsmet İnönü, who came to the train station to leave Uşak, got stone thrown on the 1st May 1959. One of the stones hit his head and caused a minor injury.In this article we tried to give information about the pressures against the Republican People's Party and İsmet İnönü in the last years of the Democratic Party government, İsmet İnönü’s visit to Uşak, the speeches he delivered in Uşak and attitudes of followers of the Democratic Party who wanted to obstruct the visit of İsmet İnönü.
Keywords
- Kitap ve Makaleler HAZIROĞLU, Alaaddin, Konuşan Tarih, Doruk’ta Görülen Yer Uşşak, İzmir, Basım Tarihi Yok. ERGÖNENÇ, Aladdin, (1919 Uşak Doğumlu) ile 25 Mayıs 2010 tarihinde yapılan söyleşi. COŞKUN, Alev, Neşir Yasağının Kalkmasından Sonra Uşak Olaylarının İçyüzü, 1959. BAŞGİL, Ali Fuat, 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri, Çeviren: M. Ali Sebük-İ. Hakkı Akın, İstanbul, 1966. AKBIYIKOĞLU, Ali Rıza, Demokrasi ve İsmet Paşa, Ankara, 1986. YERDEŞ, Güngör, Başkentte Önemli Olaylar ve Yazamadıklarım, Ankara, 2006. İnönü’ye Atılan Taş ve Akisleri, Önergeler-Basın, Ankara, C.H.P. Yayınları, 1959. TOKER, Metin, İsmet Paşayla 10 Yıl, Cilt:2 (1957-1960), Ankara, ÇALIŞKAN, Süleyman, Muzaffer Mert Anlatıyor, Uşak, Basım Tarihi Yok. AYDEMİR, Şevket Süreyya, İkinci Adam, Cilt:III, 6.Baskı, İstanbul,
- Gazete ve Dergiler Akşam Gazetesi, 1 Mayıs 1959. Aziz Nesin, “Taşlama, Yuhalama”, Akşam, 5 Mayıs 1959. Dâniş, “Demokratik Barajlar”, Demokrat İzmir, 1 Mayıs 1959. Demokrat İzmir, 1-2 Mayıs 1959. Dünya, 22 Ocak 1960. Milliyet, 2 Haziran 1960. Milliyet, 26 Ağustos 1970. Nadir Nadi, “Bunu Geçiştirmek Olmaz”, Cumhuriyet, 2 Aralık 1959. Nihat Silahtaroğlu, “Uşak’lı Demokratlar 1 Mayıs’ı Unutturamazlar”, Sabah Postası, 22 Ocak 1960. “Seyahatler”, Kim Dergisi, Yıl:1, Sayı:50, 8 Mayıs 1959. “Yurtta Olup Bitenler”, Akis Dergisi, Yıl:5, Cilt:15, Sayı:253, 7 Mayıs Yusuf Ziya Ortaç, “Bir Taş-Bir Taş”, Akbaba, 14 Mayıs 1959.
