Author :
Abstract
İsa’dan 4000 yıl kadar önce bölgeye Hititlerin hâkim olması nedeniyle Kastamonu ve çevresiyle ilgili bilgileri Hitit tabletlerinden elde etmekteyiz. Bu dönemin ardından Dor adı verilen bir kavmin egemenliği süresince İsa’dan 1000 yıl öncesine kadar karanlık bir evreye girilmiş ve bu havalide yerleşen Paflagon’lara izafeten bu bölge “Paflagonya” olarak isimlendirilmiştir. Paflagonya’ daki Lidya egemenliği, MÖ 546 yılında Perslerle yapılan savaşla sona ermiş ve Pers hâkimiyetine geçmiştir. Helenistik dönemi takiben Paflagonya’nın sahil kesimleriyle, Gökırmak vadisinin Pontus’ular tarafından zapt edilmesiyle, MÖ 288 yılında Pontus Krallığının ilk başkenti “Kimiatene” olmuştur. MS 395 yılından itibaren Kastamonu çevresinin, yaklaşık 7 asır süresince Bizans hâkimiyetinde olduğunu görüyoruz. Horasan’da Büyük Selçuklu Devleti’nin 1040 yılındaki Dandanakan Zaferi sonrası, Türkistan, Maveraünnehir ve Horasan’ dan özellikle Anadolu ve tabii ki Kastamonu’ya Oğuz Boyu’na mensup Türk’lerin göçü gerçekleşmiştir. Böylece Paflagonya yöresi hızla Türkleşmiş, yaşam şartlarının zorlaşmasına bağlı olarak Rumlar bu bölgeyi terk edip, Ege adaları ve çevresiyle, İstanbul istikametine çekilmişlerdir.
Keywords
Abstract
We provide information about Kastamonu region from the tabloids of Hittites since they reigned until 4000 years in this BCE. A dark era came with Dorian imperium until year 1000 BCE and the region was called as Paphlagonia in honour of Paphlagon’s settlement. Lydian dominant scale in Paphlagonia ended after the battle with Persian’s at 546 BCE and reign of Persia started from that day. “Kimiatene” became the first capital of Pontus Empire in 288 BCE following conquer of coastal area and Gokirmak valley by Pontus following Hellenistic period. Byzantine reign on Kastamonu lasted for about 7 centuries starting from 395 BCE. Migration of Ghuzz Turks from Turkistan, Ma wara'un-nahr and Khorasan to Anatolia and Kastamonu has started after the establishment of Great Seljuk Empire in Khorasan following Battle of Dandanaqan in 1040. Region of Paphlagonia rapidly Turkified in this way, Greeks retreated to Aegean islands and Istanbul due to hard living conditions.
Keywords
- A. Sevim-Y.Yücel, “Türkiye Tarihi-1”, TTK Yay., XIII. dizi, Ankara 1990.
- Afif Erzen, IV. Türk Tarihi Kongresi, TTK Basımevi, Ankara 1986.
- Ahmet Gökoğlu, “Paflagonya”, Doğrusöz Matbaası, Kastamonu 1952.
- Ahmet Rıfat Güzey, “Şer’iyye Sicilleri’ne Göre XVII. Yüzyıl Sonları – XVIII. Yüzyıl Başlarında Kastamonu” (Basılmamış Doktora Tezi), Ankara 2001.
- Âşık paşazade Tarihi, hazırlayan Nihal Atsız, Ankara 1985.
- Ayşe Tosunoğlu, “XVI. Yüzyılda Kastamonu Tahrir Kayıtları”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1996.
- Besim Darkot, “İslâm Ansiklopedisi”, Kastamonu Maddesi, İstanbul 1971.
- E. Honigmann, “Bizans Devleti’nin Doğu Sınırı”, Tercüme: F. Işıltan, İstanbul 1970.
- Emin Baydil, “Gökırmak Havzasının Coğrafyası (Beşeri ve İktisadi Bakımdan)”, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul 1994.
- Faruk Sümer, “Oğuzlar”, Ankara 1972.
- Ferhat Kütüklü, Kamil Tunoğlu, “Bir Şehrin Hafızası Osmanlı Arşiv Belgelerinde Kastamonu”, İstanbul 2012.
- Fuad Köprülü, “Osmanlı İmparatorluğunun Kuruluşu”, II. baskı, Ankara 1972.
- H. Dursun Yıldız, “Doğuştan Günümüze Büyük İslâm Tarihi”, Çağ Yay. Tic. San. A.Ş., İstanbul 1989
- İslâm Ansiklopedisi, MEB (Komisyon), İstanbul 1973.
- İsmet Parmaksızoğlu, “İbn-i Battuta seyahatnamesinden Seçmeler”, İstanbul 1971.
- Mustafa Akdağ, “Türkiye’nin İktisadi ve İctimai Tarihi”, Cem. Yay, İstanbul 1977.
- Müjgân Cumbur, “Kastamonu Tarihinde Ahiler ve Esnaf Kuruluşları”. Türk Tarihinde ve Kültüründe Kastamonu, Tebliğ, Kastamonu 1989.
- Osman Çetin, “Anadolu’da İslâmiyet’in Yayılışı”, Marifet Yay., İstanbul 1990.
- Osman Ergin, “Türk Maarif Tarihi”, Kültür Yayınları, C. I, İstanbul 1977.
- Osman Turan, “Selçuklular Zamanında Türkiye”, İstanbul 1971.
- Refik Turan, “Selçuklular Döneminde Kastamonu”, tebliğ (Türk Tarihinde ve Kültüründe Kastamonu) Ankara 1989.
- S. Runcıman, “Haçlı Seferleri Tarihi”, Çev. F. Işıltan, C. II., s. 18-20, Ankara 1987.
- Yaşar Yücel, “13-15 yüzyıllarda Kuzeybatı Anadolu Tarihi, Çobanoğulları- Candaroğulları Beyliği-1”, Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, TTK yayınları, VII. Dizi, Ankara 1988.
- Yavuz Unat, “Candaroğulları Dönemi’nde Kastamonu’da Bir Bilim Adamı:”Fethullâh Şirvânî” Kuzey Anadolu Beylikleri Dönemi Sempozyumu, Kastamonu, Sinop, Çankırı, 3-8, s. 299-318, Ekim 2011 (Kuzey Anadolu Beylikleri Dönemi Sempozyumu), Editör: Halil Çetin, Çankırı 2012.
- Zeki Velidi Togan, “Umumi Türk Tarihine Giriş”, İstanbul 1946.
