İnsanlık tarihinin başlangıcıyla beraber hastalıklar toplumların baş etmek zorunda olduğu büyük sorunlardan biri olmuştur. Bu hastalıklardan özellikle salgına dönüşen ve bulaşıcı bir hal alanlar, tarihin her döneminde toplumların sosyo-ekonomik, kültürel, askerî ve siyasî durumlarını etkileyen önemli hadiselerden olmuştur. Salgınlar ağır sonuçlara neden olarak insan ölümlerinin en önemli sebebi arasında gelmektedir. Binlerce ölüme ve sakatlığa sebep teşkil etmiştir. Toplumlar arasındaki etkileşimin artmasıyla birlikte meydana gelen salgınların yayılma hızı da artmıştır. Uzun yıllar geniş bir coğrafyada hüküm süren Osmanlı Devleti bulunduğu coğrafi konum itibariyle geçiş ve ticaret yollarının güzergâhında olması bu durumu daha da tetiklemiştir. Dolayısıyla Osmanlı Devleti pek çok zaman bu salgın hastalıklardan nasibini almış ve bu salgınlarla mücadele etmek zorunda kalmıştır. Bu çalışmada Osmanlı Devleti’nde özellikle 17. yüzyılda yaşanan salgın hastalıklara değinilerek, bu hastalıkların devlette ve toplumda neden olduğu tahribat incelenmeye gayret edilmiştir. Bununla beraber salgınlardan ötürü meydana gelen iktisadî problemler ve göç hareketleri verilmeye çalışılmıştır.
Abstract
Diseases were one of the biggest problems that societies encountered since the beginning of humanity. Those diseases which became pandemics had huge impact on socio-economic, cultural, military, and political situations throughout history. Pandemics are viewed as one of the most important causes of large-scale deaths. They also caused severe injuries. As the interaction between societies increased, the spreading speed of the pandemics also increased. The Ottoman Empire which ruled over a large territory that was at the junction of important trade routes was specifically affected by this situation. Therefore, the Ottoman State was also influenced from pandemics several times and had to fight against them. By looking at the pandemics occurred in the 17th Century Ottoman Empire, this study analyzes the negative impacts of pandemics on state and society. Furthermore, the economic problems and migration movements caused by the pandemics will be analyzed as well.