Author :
Abstract
Ziya Gökalp hiç kuşkusuz Türkçülük akımının öncü isimlerindendir. Bu nedenle Türkçülük konusunda araştırma yapan çok sayıda kişi tarafından okunmuştur. Bu noktada dikkat çeken en önemli sorun bütüncül bir okumanın gözden kaçırılmış olmasıydı. Bu nedenle çalışmanın temel amacı, Gökalp’in Türkçülüğünün neden bütün hâlinde okunması gerektiğini örneklerle ortaya koymaktır. Çok uluslu yapıların yerini ulus devletlerin almasıyla sonuçlanan milliyetçilik çağı, Türklerin kendi uluslarını inşa etmelerini, kültürlerini ve dillerini araştırarak millî bir Türk kimliği ortaya koymalarını zorunlu hâle getirmiştir. Osmanlı’dan miras kalan hayatın yerine yeni bir hayat betimleyen Gökalp, bu yeni hayatın esaslarını Türkçülüğün ilkeleriyle birleştirmiş ve yeni bir toplum inşa etmek istemiştir. Bu çalışmada, Gökalp’in ahlâkta, dilde, felsefede, siyasette, hukukta, eğitimde, kültür ve medeniyet meselelerinde ve kavram tartışmalarında öne sürdüğü düşünceler birer örnek kabul edilmiştir. Bu örneklerden yola çıkılarak Gökalp’in Türk milletine yönelik betimlemesi tartışılmıştır. Gökalp’in inşa sürecinde Türkçülük çatısı altında topladığı düşünceleriyle Müslüman, çağdaş Türk milletini bütün yönleriyle betimlediği ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Ziya Gokalp is undoubtedly one of the pioneers of the Turkism movement. For this reason, it has been read by many people doing research on Turkism. The most striking problem at this point is that a holistic reading has been overlooked. Our aim in this study is to show with examples why Gokalp's Turkism should be read as a whole. The era of nationalism, which resulted in the replacement of multinational structures by nation states, made it necessary for Turks to build their own nation, to reveal a national Turkish identity by researching their culture and language. Describing a new life instead of the life inherited from the Ottoman period, Gokalp combined the principles of this new life with the principles of Turkism and wanted to build a new society. In this study, the ideas put forward by Gokalp in morality, language, philosophy, politics, law, education, culture and civilization issues and concept discussions are accepted as examples. Based on these examples, Gokalp's description of the Turkish nation was discussed. It has been tried to reveal that Gokalp described the Muslim and contemporary Turkish nation with all its aspects, with the thoughts he gathered under the same roof of Turkism during the construction process.
Keywords
- Akçura, Y. (2016). Türkçülüğün Tarihi, Türklük Fikri, Türkçülük Cereyanı, Türk Ocakları. haz. Erol Kılınç, Ötüken.
- Ali Canip & Gökalp, Z. (2014). Yeni Lisan. Genç Kalemler, 2(2), 27 Nisan 1327 Çarşamba ve Genç Kalemler Dergisi, haz. İbrahim Parlatır & Nurullah Çetin, Türk Dil Kurumu, ss. 105-109.
- Çalen, M. K. (2017). Osmanlıcılık ve İslâmcılık Karşısında Türkçülük. Ötüken.
- Çalık, E. (2019). Türk Düşüncesinde Ziya Gökalp, Ziya Göktalp’ta Türkçülük- İslâmcılık ve Medeniyetçilik Anlayışı, ed. Ayşegül Büşra Çalık, Ötüken.
- Danış, F. (2020). Bourdieucü bir milliyetçilik kuramı için başlangıç: Literatürün eleştirisi ve temel varsayımlar. Milliyetçilik Araştırmaları Dergisi, 2, 19
- Demirtaş. (2014). Yeni Hayat ve Yeni Kıymetler. Genç Kalemler, 2(8), 10 Ağustos 1327 ve Genç Kalemler Dergisi, haz. İbrahim Parlatır & Nurullah Çetin, Türk Dil Kurumu, 236-239.
- Gök Alp. (2014). Altın Destan. Genç Kalemler, 3(14), 13 Kânunusani 1327 ve Genç Kalemler Dergisi, haz. İbrahim Parlatır & Nurullah Çetin, Türk Dil Kurumu, 340-343.
- Gökalp, Z. (2013). Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler. ed. Mehmet Celal Atgın, Bilgeoğuz.
- Gökalp, Z. (2015). Ahlâk. Tanin, (2179), 14 Kânunusani 1330 ve Yeni Hayat Şiirler, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 30-31.
- Gökalp, Z. (2015). Vatan. Yeni Hayat Şiirler, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 27.
- Gökalp, Z. (2015). Vazife. Tanin, (2180), 15 Kânunusani 1330 ve Yeni Hayat Şiirler, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 32-33.
- Gökalp, Z. (2015). Türk Töresi, ed. Ümmühan Cengiz, Bilgeoğuz.
- Gökalp, Z. (2016). Türkleşmek İslamlaşmak Muasırlaşmak, sad. Yalçın Toker, Toker.
- Gökalp, Z. (2017). Türkçülüğün Esasları. Editör Cemil Üzen. Kapı.
- Gökalp, Z. (2017). Türk Medeniyeti Tarihi, haz. Ali Duymaz, Ötüken.
- Gökalp, Z. (2016). Ecnebi Sermayesi. Cumhuriyet, 2(112), Cuma, 27 Muharrem 1343/29 Ağustos 1340/1924 ve Çınaraltı Yazıları, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 89-92.
- Gökalp, Z. (2009). Felsefi Vasiyetler 1: Babamın Vasiyeti. Küçük Mecmua, (17), 25 Eylül 338 ve Küçük Mecmua -II-, çeviriyazı: Şahin Filiz, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk, 91-93.
- Gökalp, Z. (2009). Felsefi Vasiyetler 2: Hocamın Vasiyeti. Küçük Mecmua, (18), 2 Teşrinievvel 338 ve Küçük Mecmua -II-, çeviriyazı: Şahin Filiz, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk, 107-111.
- Gökalp, Z. (2009). Felsefi Vasiyetler 3: Pirimin Vasiyeti. Küçük Mecmua, (19), 23 Teşrin Evvel 338 ve Küçük Mecmua -II-, çeviriyazı: Şahin Filiz, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk, 123-126.
- Gökalp, Z. (2010). Fırkaların İçtimaî Tasnifi. Hakimiyet-i Milliye, 29 Nisan 1923 ve Fırka Nedir? Editör Arslan Tekin, Bilgeoğuz, 25-28.
- Gökalp, Z. (2016). İktisadî Adem-i Merkeziyet. Cumhuriyet, 4, (83), Perşembe, 28 Zilhicce 1342/31 Temmuz 1340/1924 ve Çınaraltı Yazıları, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 70-73.
- Gökalp, Z. (2013). Milli Terbiye. Muallim, (1), 15 Temmuz 1916 ve Türk Terbiyesi, haz. Yalçın Toker, Toker, 9-17.
- Gökalp, Z. (2013). Milli Terbiye II. Muallim, (2), 15 Ağustos 1916 ve Türk Terbiyesi, haz. Yalçın Toker, Toker, 18-25.
- Gökalp, Z. (2016). Teşkilatçılar. Cumhuriyet, 3(9), 12 Şevval 1342/15 Mayıs 1340/1924 ve Çınaraltı Yazıları, haz. Salim Çonoğlu, Ötüken, 38-42.
- Gökalp, Z. (2009). Türklerle Kürtler. Küçük Mecmua, (1), 5 Haziran 338 ve Küçük Mecmua -I-, çeviriyazı: Şahin Filiz, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk, 17-19.
- Gökalp, Z. (2010). Umumculuk. Küçük Mecmua, (33), 5 Mart 339 ve Küçük Mecmua –III-, çeviriyazı: Şahin Filiz, Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk, 171-172.
- Heyd, U. (1980). Ziya Gökalp’in Hayatı ve Eserleri, çev. Cemil Meriç, Sebil.
- Karabekir, K. (2019). İttihat ve Terakki Cemiyeti, haz. Erhan Çifci, Kronik.
- Karpat, K. (2015). Ziya Gökalp’in korporatifçilik, millet-milliyetçilik ve çağdaş medeniyet kavramları üzerine bazı düşünceleri. Osmanlı’dan Günümüze Ortadoğu’da Millet, Milliyet, Milliyetçilik, çev. Recep Boztemur, Timaş, 199-208.
- Karpat, K. (2017). Osmanlı Devleti’nde milliyetçilikler: Bir değerlendirme. Osmanlı’da Milliyetçiliğin Toplumsal Temelleri, haz. Güneş Ayas, Timaş, 187-202.
- Korkmaz, A. (1994). Ziya Gökalp, Aksiyonu Meşrutiyet ve Cumhuriyet Üzerindeki Tesirleri. Milli Eğitim Bakanlığı.
- Köken, N. (2002). Cumhuriyet Dönemi Tarih Anlayışları ve Tarih Eğitimi (1923- 1960). Doktora Tezi. Süleyman Demirel Üniversitesi.
- Kösoğlu, N. (2013). Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu ve Ziya Gökalp. Ötüken.
- Metin, İ. (2018). Türkçülük Üzerine Nejdet Sançar Görüşleri, Töre-Devlet.
- Özdoğan, G. G. (2019). “Turan”dan “Bozkurt”a, Tek Parti Döneminde Türkçülük (1931-1946), çev. İsmail Kaplan, İletişim.
- Parla, T. (2009). Ziya Gökalp, Kemalizm ve Türkiye’de Korporatizm, haz. Füsun Üstel & Sabir Yücesoy, Deniz.
- Şapolyo, E. B. (1974). Ziya Gökalp, İttihadı Terakki ve Meşrutiyet Tarihi. İnkılâp ve Aka.
- Sedad, T. (2014). Turan. Genç Kalemler, 1(14-(6), 4 Şubat 1326 ve Genç Kalemler Dergisi, haz. İbrahim Parlatır & Nurullah Çetin, Türk Dil Kurumu, 68.
- Toprak, Z. (2011). Dolikosefalden brakisefale Türk ırkı Şevket Aziz Kansu ve antropolojinin evrimi. Toplumsal Tarih, (207), 18-29.
- Toprak, Z. (2020). Atatürk, Kurucu Felsefenin Evrimi, ed. Ali Berktay, Türkiye İş Bankası.
- Turan, Ş. (2019). Atatürk’ün Düşünce Yapısını Etkileyen Olaylar, Düşünürler, Kitaplar. Türk Tarih Kurumu.
- Türk Tarih Heyeti, (2019). Türk Tarihinin Ana Hatları, Kemalist Yönetimin Resmî Tarih Tezi, sad. ve haz. Kurtuluş Güran, Kaynak.
- Vakkasoğlu, V. (2012). Tarih Aynasında Ziya Gökalp. Nesil.
- Yahya Kemal, (2017). Mektuplar Makaleler. İstanbul Fetih Cemiyeti.
- Zürcher, E. J. (2020). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, çev. Yasemin Saner, İletişim. EXTENDED ABSTRACT
