Author :
Abstract
Bu çalışmada, değer eğitimine ilişkin öğretmen görüşlerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinde tasarlanan araştırmanın örneklemini, Erzurum il merkezinde görev yapan ve farklı demografik özeliklere sahip 441 sınıf öğretmeni oluşturmaktadır. Çalışmada veri toplama aracı olarak beşli likert tipinde 25 madde ve üç alt boyuttan oluşan değer eğitimine yönelik görüş ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizinde ise SPSS programından faydalanılarak farklı değişkenler açısından öğretmen görüşlerini belirlemek amacıyla parametrik testlerden bağımsız örneklem t-testi ve tek yönlü varyans analizi kullanılmıştır. Veri analizi sonuçlarına göre, öğretmenlerin değer eğitimine yönelik görüşlerinde kadın öğretmenlerin lehine; 26 yıl ve üzeri mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin lehine ve lisans süresince değer eğitimine yönelik bilgi alan öğretmenlerin lehine anlamlı bir farklılık bulunmuştur. Bununla birlikte öğretmenlerin değer eğitimine ilişkin görüşlerinde bitirilen öğretim programına ve değer eğitimiyle ilgili hizmet içi kurs/seminere katılıma göre anlamlı bir farklılık bulunmamıştır. Elde edilen bulgular ışığında değer eğitiminin önemi ve gerekliliği üzerinde durularak bu farkındalığın oluşması ve değer eğitiminin nasıl yapılacağına yönelik, zengin içeriklerle gerek hizmet öncesi ve gerekse hizmet sonrasıyla öğretmenlere bu bilgiler uygulamalı biçimde sunulmalıdır.
Keywords
Abstract
This study aimed to examine the views of teachers on values education by considering different variables. The study sample designed in the survey model consists of 441 primary school teachers working in the centre of Erzurum city, with different demographic characteristics. Data was collected with a 5-point likert scale consisting of 25 items and three sub-dimensions in the form of an opinion survey for values education. In the analysis of the data, independent samples t-test from among parametric tests and one-way analysis of variance were used to determine the teachers’ opinions by taking different variables into consideration and using the SPSS program. The results of data analysis indicated a statistical significance in favour of female teachers concerning their views on values education including the sub-dimensions of effective values education, values covered in the curriculum, and the general sum of all sub-dimensions, and, likewise, as well as in favour of the teachers with a professional seniority of 26 years or more in terms of their views on the sub-dimension of family-environment-media, and in favour of the teachers who had been trained about values education during their undergraduate education in terms of their views on values covered in the curriculum and the general sum of all sub-dimensions. No statistical significance was found in the views of teachers on values education, considering their school of graduation and whether or not they had participated in any in-service courses/seminars related to values education. Based on the findings, the importance and necessity of values education should be emphasized so that awareness can be raised in this regard, and teachers should be presented with the necessary information related to this, in practical ways, both before and after service, with rich content in order to guide about the way values education should be conducted.
Keywords
- Ada, S., & Ünal, S. (2000). Sınıf Yönetimi. Marmara Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi Matbaa Birimi.
- Akbaş, O. (2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının İlköğretim II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Akbaş, O. (2008). Değer eğitimi akımlarına genel bir bakış. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 9-27.
- Akbaş, O. (2009). İlköğretim okullarında görevli branş öğretmenlerinin değer öğretimi yaparken kullandıkları etkinlikler: 2004 ve 2007 yıllarına ilişkin bir karşılaştırma. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(2), 403-414.
- Aktepe V., & Yel S. (2009). İlköğretim öğretmenlerinin değer yargılarının betimlenmesi: Kırşehir ili örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607
- Aslan, R. (2007). Öğretmen Görüşlerine Göre İlköğretim Birinci Basamaktaki Öğrencilerin Temel Bilgi, Beceri ve Değerleri Kazanma Düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri
- Baydar, P. (2009). İlköğretim Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Programında Belirlenen Değerlerin Kazanım Düzeyleri ve Bu Süreçte Yaşanılan Sorunların Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bilmez, B., & Tarkoçin, S. (2017). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik algılarının incelenmesi (Bingöl ili örneği). Bingöl Araştırmaları Dergisi 3(2), 113-127.
- Bruno, L. F., & Lay, E. G. (2008). Personal values and leadership effectiveness. Journal of Business Research, 61(6), 678-683. https://doi. org/ 10.1016/j.jbusres.2007.06.044
- Büyüköztürk, Ş. (2007). Deneysel Desenler Ön test-son Test Kontrol Grubu Desen Veri Analizi. Pegem A Yayıncılık.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri (23. Baskı). Pegem Akademi.
- Can, Ö. (2008). Dördüncü Sınıf Ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
- Chandler, M. K. (2005). The Effect Of A Character Education Program On Elementary Students’ Prosocial Competence. Unpublished master’s thesis, Lynn University.
- Chapin, J. R. (2006). Elementary Social Studies. Pearson Education Allyn and Bacon.
- Christien, L. B., Johnson, R. B., & Turner, L.A. (2015). Araştırma Yöntemleri, Desen ve Analiz (A. Aypay, çev.). Anı Yayıncılık (Orijinal basım 2014).
- Coombs Richardson, R., & Tolson H. (2005). A comparison of values rankings for selected American and Australian teachers. Journal of Research in International Education, 4, 263-277.
- Çelikkaya, T., & Filoğlu, S. (2014). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değere ve değer eğitimine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1541-1556.
- Doğanay, A. (2006). Değerler eğitimi. C. Öztürk (Ed.). Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi “Yapılandırmacı Bir Yaklaşım” içinde (s. 255-286). Pegem A Yayıncılık.
- Ekşi, H. (2003). Temel insani değerlerin kazandırılmasında bir yaklaşım: Karakter eğitimi programları. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(1), 79–96.
- Ersoy, F., & Şahin, T. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1535-1558.
- Evertson, C. M., & Neal, K. W. (2006). Looking into Learning-Centered Classrooms: Implications For Classroom Management. National Education Association Research Department. Washington.
- Fırat, N. Ş., & Açıkgöz, K. (2012). Value systems of teachers with different variables. Hacattepe University Journal of Education, 43, 422-435. http://www.efdergi.hacettepe.edu.tr/shw_artcl-380.html
- Fidan, N. K. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitim Bilim Dergisi, 2(2), 1-18.
- Field, A. (2009). Discovering Statistics Using Spss. Sage Publications.
- Gedik, E. G. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Yönelimlerinin Ve Öğrencilere Aktarmak İstedikleri Değerlerin İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gerekten, H. (2018). 5. Sınıf Türkçe Ders Kitabındaki Atasözlerinin Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Gökdere, M., & Çepni, S. (2003). Üstün yetenekli çocuklara verilen değerler eğitiminde öğretmenin rolü. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(2), 93-107.
- Gömleksiz, M. N., & Cüro E. (2011). Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan değerlere ilişkin öğrenci tutumlarının değerlendirilmesi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(1), 95-134.
- Halstead, J. M., & Taylor, M. J. (2000). Learning and teaching about values: A review of recent research. Cambridge Journal of Education, 30(2), 169202. https://doi.org/10.1080/713657146
- Hutcheson, G., & Sofroniou, N. (2006). The Multivariate Social Scientist. Thousand Oaks, Sage Publications.
- İbret, B. Ü,, Karasu, E., & Recepoğlu, S. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının toplumsal sorunların tespitine yönelik görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 1295-1319.
- Kan, Ç. (2010). Sosyal bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 138-145.
- Katılmış, A., Ekşi, H., & Öztürk, C. (2010). Sosyal Bilgiler dersi kazanımlarıyla bütünleştirilmiş bilimsellik odaklı karakter eğitimi programının etkililiği. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 1(1), 50-87.
- Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlâk bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55.
- Kılcan, B. (2009). İlköğretim 6. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Değerler Öğretimine İlişkin Öğretmen Görüşleri (Kırşehir ili örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler
- Kilmen, S. (2015). Eğitim Araştırmaları için SPSS Uygulamalı İstatistik. Edge Akademi.
- Kulaksızoğlu, A., & Dilmaç, B. (2000). İnsani değerler eğitimi programı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri
- Kurtdede Fidan, N. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının geleceğe yönelik değerler eğitimi tasarıları, International Journal of Eurasia Social Sciences, 7(22), 161-180
- Leblanc, B. F. (2007). Teacher’s Perception, Training, And Implementation Of Character Education: Implications For Staff Development. Unpublished doctoral thesis, George Mason University.
- Lickona, T. (1997). The teacher’s role in character education. Journal of Education, 179(2), 63-80.
- Memişoğlu, H. (2013). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersinde değerler eğitimine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(3), 405-425.
- Milli Eğitim Bakanlığı, (MEB). (2018). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar. http://mufredat.meb.gov.tr
- Özdemir, E. (2014). Tarama yöntemi. M. Metin (Ed.) Kuramdan Uygulamaya Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri (s. 77-97). Pegem A Yayıncılık.
- Özkemahlı, S. (2019). II. Kademe Görsel Sanatlar Dersi Öğretmenlerinin Değerler Eğitiminin Etkileri Üzerine Görüşleri: Samsun ili örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim
- Özmen, C., Er, H., & Gürgil, F. (2012). İlköğretim branş öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin görüşleri üzerine bir araştırma. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(17), 297-311.
- Parlar, H., Çavuş, M., Levent, F., & Ekşi, H. (2010). Yöneticilerin karakter eğitimi yeterlik inancı ölçeğinin Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 8(19), 177-205.
- Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun Eğitim Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 73–88.
- Thornberg, R. (2008). The lack of professional knowledge in values education. Teaching and Teacher Education, 24, 1791-1798. https://psycnet.apa.org/ doi/10.1016/j.tate.2008.04.004
- Tokdemir, M. A. (2007). Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değer Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Turan, R., & Ulusoy, K. (2014). Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. Pegem A
- Turan, S., & Aktan, D. (2008). Okul hayatında var olan ve olması düşünülen sosyal değerler. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 227-259.
- Uçar, S. (2009). Sosyal Bilgiler Programındaki Değerlerle İlgili Kazanımlara Yönelik Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Witherspoon, W. A. (2007). Character Education: Determining Barriers To İmplementation. Unpublished doctoral thesis, George Fox University.
- Yalar, T., &Yanpar Yelken, T. (2011). Değerler eğitiminin iyileştirilmesi ile ilgili öğretmen görüşlerinin belirlenmesi ve bir program modülü örneğinin geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi 10(38).79-98.
- Yaman, H., Taflan, S., & Çolak, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe Türkçe ders kitaplarında yer alan değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 7(18), 107-120.
- Yaşar, Ş., & Çengelci, T. (2012). A case study regarding values education in social studies course. International Journal of Eurasia Social Sciences, 3(9), 1-23.
- Yaşaroğlu, C. (2014). Sınıf öğretmenlerinin değerler eğitimine yönelik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi, The Journal of Academic Social Science Studies, 27, 503-515, http://dx.doi.org /10.9761/ JASSS2372
- Yazıcı, K. (2006). Değerler eğitimine genel bir bakış. Türklük Bilimi Araştırmaları, 19, 499-522.
- Yel, S., & Aladağ, S. (2009). Sosyal Bilgilerde değerlerin öğretimi, M. Safran (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 117-148). Pegem A Yayıncılık.
- Yeşil, R., & Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2, 65-84.
- Yıldırım, Y., & Çalışkan, H. (2017). The teachers opinions about values education and values in the 2005 with 2017 teaching programme of social studies lesson. Journal of Multidisciplinary Studies in Education, 1(1), 7
- Yılmaz, F., & Merter, F. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının küreselleşme çerçevesinde değerler eğitimine ilişkin görüşleri. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(3), 285-300. EXTENDED ABSTRACT
