DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR İLE FİNANSAL GÖSTERGELER ARASINDAKİ NEDENSELLİK ETKİLEŞİMİ: AMPIRIK BIR ANALIZ
Author :
Abstract
Son yüzyılda, doğrudan yabancı yatırımlar birçok ülke tarafından sermaye yaratma kaynağı olarak teşvik edilmiştir. Aynı zamanda, yabancı yatırımcıların birçok küçük ekonomide piyasaları ele geçirdiği ve hatta finansal sistemleri kontrol eden ve ülke ekonomisini şekillendiren baskın güçler olduğu yönündeki eleştiriler süregelmiştir. Bu çalışma, doğrudan yabancı yatırımlar ile finansal göstergeler arasında nedensellik ilişkisinin olup olmadığını ortaya koymak ve doğrudan yabancı yatırımların finansal piyasalardaki hakimiyetine yönelik eleştirilere ışık tutmak amacıyla yapılmıştır. Ayrıca, güçlü tavsiyeler sunmak için doğrudan yabancı yatırımlara ilişkin literatür kapsamlı bir şekilde ele alınmıştır. Çalışmada, Türkiye'ye doğrudan yabancı yatırım (DYY) girişleri ve finansal gösterge değişkenleri arasındaki nedensellik ilişkisini belirlemek için 2005/09-2018/10 dönemine ait aylık veriler ve Genişletilmiş Dickey Fuller ve Philips-Perron Durağanlık ve Birim Kök Testleri, Lumsdaine-Papell Yapısal Kırılma Testi, VAR modeli ve Toda-Yamamoto Nedensellik Testi kullanılmıştır. Bulgular, DYY'ler ile BİST100 endeksi arasında iki yönlü, doğrudan yabancı yatırımlardan döviz alış kuru, ticari kredi faizine doğru tek yönlü bir ilişki olduğunu ortaya koymuştur. DYY'den ticari kredi faizine tek yönlü bir ilişkinin olduğu bulgusu, DYY'nin ticari kredi faizini etkileyen faktörlerden biri olarak literatüre eklenmesi gereğini ortaya koymaktadır. Öte yandan, doğrudan yabancı yatırımlar ile gösterge faiz oranı, mevduat faiz oranı ve bankaların kullandırdığı yurt içi krediler arasında nedensellik ilişkisi bulunamamıştır. Literatür taraması ve araştırma bulguları doğrultusunda politika yapıcılara ve konuyla ilgili diğer araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
In the last century, foreign direct investments have been encouraged by many countries as a source of capital creation. At the same time, criticisms continued those foreign investors were taking over the markets in many small-economies and even as dominant powers controlling financial systems and shaping the country's economy. This study was conducted to reveal whether there is a causal relationship between foreign direct investments and financial indicators, and to shed light on the criticisms of the dominance of foreign direct investments in financial markets. In addition, the literature on foreign direct investments has been extensively discussed in order to offer strong recommendations. In the study, to determine the causality relationship of foreign direct investment (FDI) inflows to Turkey and financial indicator variables were used monthly data for the period 2005/09-2018/10 and Lumsdaine-Papell Structural Break Test, VAR model and Toda-Yamamoto Causality Test. Findings revealed that there is a two-way relationship between FDI and BIST100 index, and a one-way relationship with foreign exchange buying rate and commercial loan interest from foreign direct investments. The finding that there is a one-way relationship from FDI to commercial loan interest reveals that FDI should be added to the literature as one of the factors affecting the commercial loan interest rate. On the other hand, no causal relationship was found between foreign direct investments and benchmark interest rate, deposit interest rate and domestic loans extended by banks. In line with the literature review and research findings, suggestions were made to policy makers and other researchers on the subject.
