Author :
Abstract
Bu makale Rockefeller Vakfı’nın Türkiye’deki tarımsal kalkınma programlarını tartışmaya açmayı amaçlar. Özel olarak Vakfın Boğaziçi Üniversitesine arasındaki eğitim projesine desteğini inceler. Rockefeller Vakfı’nın Türkiye’deki faaliyetleri birçok farklı alanda çatallara ayrılmış, bu yatırımlar çeşitli çalışmalara konu edilmiştir. Rockefeller’in tarımsal destek programları 1950’den sonra globalleşmiş, Türkiye’nin dışında birçok ülkede yeni teknolojiler uygulanmaya çalışılmıştır. Rockefeller Vakfı’nın Türkiye’deki buğday ve mısır yetiştirme projelerine yardımları 1960’larda başlamış, sunduğu destekler 1970’lerde daha artmıştır. Yetkililer teknik altyapının iyileştirilmesinin verimliliği geliştirmek için yeterli olmadığının farkına varmış, sahadaki personele eğitim vermenin eldeki kaynakların verimli kullanımı açısından önemli olduğunun altını çizmişlerdir. Bu durum aynı zamanda kamu kaynaklarının doğru sevk ve idaresini gerekli kılmış, Rockefeller’in ilgili programı da “kamu idaresi” ekseninde tasarlanmıştır. Projenin yürütülmesi için yerel ortak olarak Boğaziçi Üniversitesi’ne teklif götürülmüş, Üniversite’deki öğretim üyelerinin seminerlerde yer alması bu şekilde mümkün hale gelmiştir. Yine süreç içerisinde Amerikalı uzmanlar ile birlikte yerel bürokratlar ve akademisyenler yer almış, Soğuk Savaş döneminde yaşanan siyasi gelişmeler de programların işleyişi ve sonucuna etki etmiştir. Bu makale birincil arşiv kaynaklarına dayalı olarak 1970 sonrası Türkiye’deki tarımsal üretimin modernleşmesi ve Soğuk Savaş dönemi kalkınma tartışmalarına bir katkı sunar.
Keywords
Abstract
This article aims to examine the Rockefeller Foundation's involvement in agricultural development in Turkey. In particular, it deals with the training program at Boğaziçi University. The Rockefeller Foundation dealt with different fields of activities in Republican Turkey and some of these have been examined so far. The Rockefeller investment in agriculture become more globalized after 1950 and Turkey was one of these program countries. The Rockefeller aid to the wheat and corn production projects started in the 1960s but gradually increased in the 1970s. Officers stressed that the improvement in infrastructure would not be enough for the efficient use of available sources, and that personnel in the field need to be trained in that regard. This would also involve the efficient use and management of public resources. Thus, the relevant Rockefeller project in Turkey was entitled as “public management”. The Foundation officers approached Bogazici University to act as a local partner and the university’s academic staff took place in the program seminars. Throughout the project, local bureaucrats worked together with American experts. Political developments during the Cold War also impacted the processes and their outputs. Based on a careful examination of Rockefeller archives, this article contributes to the study of agricultural modernization and development.
