Author :
Abstract
Bu çalışmada, Kazakistan’ın Başkenti Almatı şehrinin 50 kilometre yakınındaki Esik Kurganında yapılan kazıda bulunan “Altın Elbiseli Adam” zırhının ikonografik çözümlemesini yapmak amaçlanmıştır. Çalışmada, Altın Elbiseli Adam Zırhının estetik olarak daha iyi algılanabilmesi için akademik olarak Panofsky’nin üç aşamalı sanat eseri analizi yöntemi kullanılmıştır. Sanat Tarihçisi Erwin Panofsky’nin “İkonografik ve İkonolojik Sanat Eleştirisi” yöntemine göre sanat yapıtı; doğal anlam (olgusal, ifadesel anlam), uzlaşmalı anlam (ikincil anlam) ve içsel anlam (içerik) olmak üzere üç inceleme düzeyinden geçerek açıklanmalıdır. İkonografik çözümleme sonucunda tespit edilen altın elbiseli adam zırhının hayvan üslubuyla şekillendirilmiş figürlerle kaplanmış olması, tasarım ve üretim tekniği gelişmiş bir zanaatkârlık ve sanatçı ruhu göstermektedir. Hayvan figürlerinin gerek ikonografik ve ikonolojik açıdan incelenmesi gerekse felsefi arka planının detaylandırılmaya çalışılması sonucunda bu figürlerin sadece gelişigüzel estetik bir kaygı ile yapılmadığı görülmektedir. Atlı göçebe kültürüne sahip olan Türklerin, yaşamlarının ayrılmaz parçası olan hayvanları, sanat dünyalarına da yansıttığı aşikardır; hayvanların insanlarla ve kendi aralarında olan mücadele sahnelerinin figürlerde sıklıkla görülüyor olması da bunun bir göstergesidir. Bir diğer bakış açısıyla konuya yaklaştığımız da ise, Türk topluluklarının sahip oldukları inançlarının hayvan figürlerini şekillendirdiğini görmekteyiz. Hem hayvan üslubu tekniğinin hem de eşyaların altınla kaplanmasının inanç temelli olduğu sonucuna varılmıştır.
Keywords
Abstract
In this study, it is aimed to make an iconographic analysis of the "Man in the Golden Dress" armor found during the excavation in the Esik Kurgan, 50 kilometers from Almaty, the capital of Kazakhstan. In the study, Panofsky's three-stage artwork analysis method was used academically in order to better perceive the armor of the Man in the Golden Dress aesthetically. According to Art Historian Erwin Panofsky's "Iconographic and Iconological Art Criticism" method, the work of art should be explained through three levels of analysis: natural meaning (factual, expressive meaning), compromised meaning (secondary meaning) and inner meaning (content). The fact that the armor of the man in gold, which was identified as a result of the iconographic analysis, is covered with figures shaped in animal style, shows a craftsmanship and artistic spirit with advanced design and production techniques. Both the iconographic and iconological analysis of the animal figures and the elaboration of their philosophical background show that these figures were not only made with a haphazard aesthetic concern. It is obvious that the Turks, who had an equestrian nomadic culture, reflected the animals, which were an integral part of their lives, in their art world; the fact that the struggle scenes of animals with humans and among themselves are frequently seen in the figures is an indication of this. When we approach the subject from another perspective, we see that the beliefs of the Turkish communities shaped the animal figures. It is concluded that both the animal style technique and the gold plating of the objects are faith-based.
