Author :
Abstract
Toplumların varlıklarını sürdürebilmeleri için toplumsal değerlerin yeni nesillere sağlıklı bir şekilde aktarımı gerekmektedir. Bu değerlerin yeni nesillere sağlıklı bir şekilde aktarımında somut olmayan kültürel mirasların önemi yadsınamayacak düzeydedir. Somut olmayan kültürel miras; toplulukların, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgiler, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar, gereçler ve kültürel mekanlar olarak ifade edilebilir. Spor da somut olmayan kültürel miraslar içerisinde yer almaktadır. Günümüzde spor yalnızca sağlık, estetik ve eğlence aracı olmaktan çıkmış; toplumların birbirleriyle rekabet ettiği, bireylerin sosyalleşebildiği ve toplumsal yapıların daha iyi anlaşılmasına olanak tanıyan bir olguya dönüşmüştür. Tüm bu unsurlar düşünüldüğünde, sporun toplumun devamlılığı, birliği, aidiyet duygusunun oluşması ve kültürel değerlerin aktarımı gibi önemli konularda fayda sağlayabileceğini söylemek mümkündür. Bu anlamda özellikle somut olmayan kültürel miraslar içerisinde yer alan spor dallarının unutulmaması ve yeni nesillere aktarılması önemlidir. Böylece yalnızca spor dalları değil spor dallarının kazandırdığı değerler ve özellikler de yeni nesillere aktarılabilecektir. Hükümetler ve UNESCO gibi önemli kuruluşlar, kültürel değerlerin ve kültürel çeşitliliğin korunabilmesi için birçok çalışma yürütmektedirler. Somut olmayan kültürel mirasların korunması konusunda da özenle durulmuş, bu miraslar çeşitli yasalarca koruma altına alınmıştır. Somut olmayan kültürel miraslar, her ne kadar yasalar ve yönetmeliklerle korunma altına alınmış olsa da, bu mirasların toplum tarafından da bilinmesini ve konuya ilişkin farkındalık oluşturabilecek araştırmaların yapılması gerekmektedir. Literatürde, somut olmayan miraslar içerisinde yer alan spor dallarına ilişkin kapsamlı bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Bu araştırma, doküman analizi kullanılarak, UNESCO somut olmayan kültürel miraslar içerisinde yer alan spor dallarına ilişkin farkındalık yaratmayı hedefleyen bir derleme makale çalışmasıdır. Somut olmayan kültürel miraslar içerisinde yer alan kırkpınar güreşleri, geleneksel okçuluk ve mangala gibi sporların kültürümüzü yansıttığı, bu sporlar içerisindeki değer kazanımlarının kültürün devamlılığı için önemli birer miras oldukları sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
To ensure the continuity of societies, it is essential to transfer societal values effectively to new generations. In this context, the importance of intangible cultural heritage is undeniable. Intangible cultural heritage can be defined as practices, representations, expressions, knowledge, skills, and the associated tools, objects, and cultural spaces that communities recognize as part of their cultural heritage. Sports are included within these intangible cultural heritages. Today, sports have evolved beyond mere tools for health, aesthetics, and entertainment; they have become phenomena through which societies compete with one another, individuals socialize, and societal structures are better understood. Considering all these aspects, it can be said that sports contribute significantly to societal continuity, unity, the formation of a sense of belonging, and the transmission of cultural values. Therefore, it is crucial to preserve and transmit traditional sports, which are part of intangible cultural heritage, to new generations. This way, not only the sports themselves but also the values and characteristics they impart can be passed on. Governments and significant organizations like UNESCO carry out various efforts to protect cultural values and cultural diversity. Intangible cultural heritage is also meticulously safeguarded by various laws and regulations. However, despite legal and regulatory protections, it is necessary to raise awareness about these heritage elements within society and to conduct research that can foster such awareness. To date, there has been no comprehensive study in the literature addressing sports that fall under intangible cultural heritage. This research, utilizing document analysis, aims to create awareness about sports included in UNESCO's intangible cultural heritage through a review article. It has been concluded that traditional sports such as Kırkpınar wrestling, traditional archery, and Mangala reflect our culture and that the values gained through these sports are crucial as a heritage for the continuity of culture.
