Author :
Abstract
Canlıların temel ihtiyacı beslenmedir. Her canlı türü beslenme ihtiyacını biyolojik özelliklerine göre içgüdüsel olarak tabiattan çeşitli şekillerde karşılar. Canlılar için ihtiyaç hiyerarşisinde beslenme fizyolojik bir gereksinimdir. Ancak insanoğlu beslenmeyi sadece temel ihtiyacını karşılamak için değil ek olarak; yaşadığı coğrafya, din ve kültürel unsurlar gibi nedenlere bağlı olarak beslenmeye farklı anlamlar yükler. Ayrıca sosyal bir varlık olan insan, etkileşim içinde bulunduğu diğer insanlarla karşılıklı olarak hayatını etkileyecek çeşitli yönlerle alışveriş yapar. Türk kültüründe -geçmişten günümüze- beslenme şekillleri incelendiğinde et ve tahıl (buğday)ın önemli bir yeri olduğu görülür. Türklerin yayıldığı coğrafya göz önüne alındığında karşılaştığı diğer kültürleri etkilemesi ve onlardan etkilenmesinde beslenme/yemek kültürünün de olduğu görülür. Türkler, başka kültürlerden aldığı yiyecek ve içecekleri, kültürel bir etki olarak çoğu zaman, kendi damak zevkine uygun hale getirir. Türk mutfağı içinde önemli bir yer olan unlu mamullerden mantı da bu yemeklerden biridir. Mantı, tüm Türk dünyasında ayrı bir öneme sahiptir. Türkiye’de de hemen her ilde benzer yapım ve tüketim özellikleri göstermesine karşın, Çorum ili özelinde mantının ayrı bir yeri vardır. Çünkü Çorum’da mantı, dini bir öneme sahip olan Ramazan ayı boyunca tüketilen bir ritüel yemeğidir. İmece usulü, Ramazan ayı başlamadan iki hafta öncesinde, yapılmaya başlanan mantı, iftar ve sahur sofralarının vazgeçilmez bir yemeğidir. Mantı, Çorum ili merkezi dışında ilçelerinde de bilinse de Ramazan ayı için yapılan ve yenilen bir yemek değildir. Kadınlar tarafından yapılan mantı, şekline, pişirilmesi veya içine konulan malzemesine göre farklı adlar almaktadır. Çorum merkezi özelinde “Dört Kulak” “Altı Kulak”, “Kazan Mantısı” ve “Hingal” gibi adlarla bilinir. Makalede, Türk kültüründe önemli bir yemek olan mantının Türk mutfağındaki yeri, özel olarak da Çorum’da tüketilme dönemi ve adlandırması üzerine değerlendirme yapılacaktır.
Mantı, tüm Türk dünyasında ayrı bir öneme sahiptir. Türkiye’de de hemen her ilde benzer yapım ve tüketim özellikleri göstermesine karşın, Çorum ili özelinde mantının ayrı bir yeri vardır. Çünkü mantı, Çorum ilinde dini bir öneme sahip olan Ramazan ayı boyunca tüketilen bir ritüel yemeğidir. İmece usulü, Ramazan ayı başlamadan iki hafta öncesinde, yapılmaya başlanan mantı, iftar sofralarının ve sahurun vazgeçilmez bir yemeğidir. Mantı, Çorum ili merkezi dışında ilçelerinde de bilinse de Ramazan ayı için yapılan ve yenilen bir yemek değildir.
Kadınlar tarafından yapılan mantı, şekline, pişirilmesi veya içine konulan malzemesine göre farklı adlar almaktadır. Çorum merkezi özelinde “Dört Kulak” “Altı Kulak”, “Kazan Mantısı” ve “Hingal” gibi adlarla bilinir. Makalede, Türk kültüründe önemli bir yemek olan mantının Türk mutfağındaki yeri, özel olarak da Çorum’da tüketilme dönemi ve adlandırması üzerine değerlendirme yapılacaktır.
Keywords
Abstract
The basic need of living things is nourishment. Each living species meets its nutritional needs instinctively from nature in various ways according to its biological characteristics. Nourishment is a physiological need in the hierarchy of needs for living things. However, in addition to meeting the basic need for nutrition, human beings differ for reasons such as geography, religion and cultural elements. In addition, man, who is a social being, mutually exchanges with other people with whom he interacts in various aspects that will affect his life. In Turkish culture, meat and cereals (wheat) have an important place in their diet from past to present. Considering the geography where the Turks spread, it is seen that nutrition/food culture is also seen in in influencing and being influenced by other cultures they encounter. The food and drinks taken from other cultures are often adapted to their own palate as a cultural influence. Mantı, one of the bakery products which has an important place in Turkish cuisine, is one of these dishes. Mantı has a special importance in the whole Turkish world. Although it shows similar production and consumption characteristics in almost every province in Türkiye, manti has a special place in Çorum. Because mantı is a ritual food consumed during Ramadan, which has a religious importance in Çorum. The mantı, which is started to be made two weeks before the beginning of Ramadan, is an indispensable food of iftar tables and sahur. Although mantı is also known in the districts of Çorum city centre, it is not a dish made and eaten for the month of Ramadan. Mantı, which is made by women, takes different names according to its shape, cooking or ingredients. It is known with names such as ‘Dört Kulak’, ‘Altı Kulak’, ‘Kazan Manti’ and ‘Hingal’ in Çorum centre. In this article, the place of manti, which is an important dish in Turkish culture, in Turkish cuisine, and the period of consumption and naming in Çorum in particular will be evaluated.
Mantı has a special importance in the whole Turkish world. Although it shows similar production and consumption characteristics in almost every province in Turkey, manti has a special place in Çorum. Because mantı is a ritual food consumed during Ramadan, which has a religious importance in Çorum. The mantı, which is started to be made two weeks before the beginning of Ramadan, is an indispensable food of iftar tables and sahur. Although mantı is also known in the districts of Çorum city centre, it is not a dish made and eaten for the month of Ramadan.
Mantı, which is made by women, takes different names according to its shape, cooking or ingredients. It is known with names such as ‘Dört Kulak’, ‘Altı Kulak’, ‘Kazan Manti’ and ‘Hingal’ in Çorum centre. In this article, the place of manti, which is an important dish in Turkish culture, in Turkish cuisine, and the period of consumption and naming in Çorum in particular will be evaluated.
