Bu araştırmada, engelliler sporunun doğuşu, gelişimi ve yaşanan tarihsel gelişimlerle birlikte küresel bir organizasyona ve Paralimpik Hareket’e dönüşümü incelenmiştir. Araştırma Antik Çağ’dan günümüze kadar olan süreçte engelli insanların sporla olan ilişkilerini tarihsel süreç çerçevesinde ele alarak Paralimpik Oyunlar’ın doğuşuna zemin hazırlayan gelişmeleri incelemeyi amaçlamıştır. Verilerin toplanmasında konu ile ilgili makaleler, bilimsel kitaplar, bilimsel yayınlar, geçerli ve güvenilir internet kaynakları literatür taraması yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bu incelemeler neticesinde elde edilen veriler betimsel analiz yöntemi kullanılarak sistematik olarak dönemlere ayrılmış ve yorumlanmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, Antik ve Orta Çağ’daki dini inanışlar ve kültürel sebeplerden dolayı engelli insanların sportif aktivitelere katılımlarının sınırlandırıldığını göstermiştir. Ancak Sanayi Devrimi ile birlikte engelli bireylere yönelik kurulan rehabilitasyon merkezleri ve spor kulüpleri sportif aktivitelere katılımlarını artırmıştır. Dr. Ludwig Guttmann’ın II. Dünya Savaşı sonrasında gazi olan askerlerin rehabilitasyonu için uyguladığı sportif organizasyonlar, günümüz Paralimpik Oyunları’nın temeline zemin hazırlamıştır. Engelli bireylerin uluslararası düzeyde rekabet edebildiği İlk Paralimpik Oyunları 1960 yılında Roma’da düzenlenmiştir. Bu gelişme ile birlikte sporun sadece rehabilitasyon aracı olmadığı aynı zamanda engelli sporcular için profesyonel bir alan haline gelmesinin de yolu açılmıştır. Ayrıca, Seul Paralimpik Oyunlarının, 1988 Olimpiyat Oyunlarının hemen ardından aynı şehirde düzenlenmesi Paralimpik Olimpiyatlarının dünya çapında tanınır hale gelmesine zemin hazırlamıştır. Sonuç olarak, engelliler sporu tarihsel süreçte sürekli gelişerek ilerlemiş, büyük organizasyonlara dönüşmüş ve en nihayetinde Paralimpik Oyunların doğmasına vesile olmuştur. Engelli insanların bu organizasyonlar aracılığıyla spora katılımları onların; fiziksel, psikolojik ve sosyal gelişimlerini destekleyen önemli bir rehabilite alanı haline gelmiştir. Ancak, spor tesislerinin erişilebilir olmaması, finansal yetersizlikler ve altyapı eksiklikleri gibi birçok olumsuzluk engelli insanların spora katılımlarını sınırlandırmaya devam etmektedir. Gelecekte, yapay zekâ destekli antrenman programları, politik düzenlemeler ve teknolojik gelişmeler ile engelli insanların spora katılımları daha da artırılabilir. Tüm bunlara ek olarak eğitim programlarının genişletilmesi, finansal desteklerin artırılması ve medyanın desteği engelli sporlarının sürdürülebilirliği açısından kritik öneme sahiptir.
In this research, the birth, development and historical developments of disability sports and its transformation into a global organization and Paralympic Movement are examined. The research aimed to examine the developments that paved the way for the birth of the Paralympic Games by addressing the relations of people with disabilities with sports within the framework of the historical process from ancient times to the present day. In the collection of data, articles, scientific books, scientific publications, valid and reliable internet sources were examined using the literature review method. The data obtained as a result of these examinations were systematically divided into periods and interpreted using the descriptive analysis method. The findings of the study showed that the participation of people with disabilities in sports activities was limited due to religious beliefs and cultural reasons in ancient and medieval times. However, with the Industrial Revolution, rehabilitation centers and sports clubs established for disabled people have increased their participation in sports activities. Dr. Ludwig Guttmann's sporting organizations for the rehabilitation of veteran soldiers after World War II laid the groundwork for today's Paralympic Games. The first Paralympic Games, where disabled individuals could compete at the international level, were organized in Rome in 1960. With this development, the way was paved for sports to become not only a rehabilitation tool but also a professional field for disabled athletes. In addition, the Seoul Paralympic Games were organized in the same city right after the 1988 Olympic Games, which paved the way for the Paralympics to become recognized worldwide. As a result, sports for people with disabilities has continuously developed and progressed in the historical process, transformed into major organizations and ultimately led to the birth of the Paralympic Games. The participation of people with disabilities in sports through these organizations has become an important rehabilitation area that supports their physical, psychological and social development. However, many negativities such as inaccessibility of sports facilities, financial inadequacies and infrastructure deficiencies continue to limit the participation of people with disabilities in sports. In the future, the participation of people with disabilities in sports can be further increased with artificial intelligence-supported training programs, political regulations and technological developments. In addition to all these, expanding training programs, increasing financial support and media support are critical for the sustainability of disabled sports.