FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ AKIL YÜRÜTME SÜREÇLERİNDE HÖRİSTİKLERİN ROLÜ: BİLEŞİKLERİN ÇÖZÜNÜRLÜKLERİNE GÖRE SIRALANMASI
Author:
Abstract
Bu araştırmanın amacı fen bilgisi öğretmen adaylarının bileşiklerin çözünürlüklerine göre sıralanması konusu ile ilgili karar verme süreçlerinde etkili olan höristikleri Talanquer tarafından önerilen on höristik modelini esas alarak açıklamaktır. Fenomenografik araştırma metodunun kullanıldığı bu çalışma kapsamında veri toplamak amacıyla Fırat Üniversitesi Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği programında öğrenim görmekte olan 30 öğretmen adayı ile 2018-2019 eğitim öğretim yılı bahar döneminde mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Mülakatlarda katılımcılardan bileşiklerin çözünürlüklerine göre sıralanması konusu ile ilgili bir soruyu cevaplamaları ve cevaplarının nedenlerini açıklamaları istenmiştir. Araştırma sonucunda akıcılık höristiği hariç diğer tüm höristiklerin katılımcıların yorumlarını ve akıl yürütmelerini etkilediği, höristiklerin etkilerinden dolayı da öğrencilerin genellikle bilimsel akıl yürütmeler yerine kestirme yollu stratejileri kullandıkları tespit edilmiştir. Katılımcıların ilgili soruya vermiş olduğu cevaplardan 7 farklı cevap deseni elde edilmiş olup, bu desenlerden doğru cevabı ihtiva edeninin oranı %10 olarak bulunmuştur. Araştırma ile höristiklerin katılımcılar tarafından kullanılma yüzdeleri de belirlenmiştir. En çok kullanılan höristiklerin çağrışımsal aktivasyon ve nitelik yer değiştirmesi höristikleri olduğu ve ayrıca Talanquer tarafından önerilen modelde yer almamasına rağmen periyodik eğilim höristiğinin de katılımcıların bileşiklerin çözünürlüklerine göre sıralanması konusundaki akıl yürütmelerini etkilediği de bu çalışma ile açığa çıkarılmıştır.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to explain the heuristics that are effective in science teacher candidates’ decision making processes related to the ranking of the compounds according to their solubility based on the ten heuristics model proposed by Talanquer. In this study, in which the phenomenographic research method was used, in order to collect data, interviews were conducted with 30 pre-service science teachers enrolled Firat University Faculty of Education Science Teaching Program in the spring semester of 2018-2019 academic year. In the interviews, the participants were asked to answer a question about the ranking of the compounds according to their solubility and explain the reasons for their answers. As a result of the research, it has been determined that all heuristics except fluency heuristic affect the comments and reasoning of the participants, and because of the effects of these heuristics, students generally used shortcut strategies instead of scientific reasoning. Seven different answer patterns were obtained from the responses given by the participants to the relevant question, and the ratio of the answer pattern containing the correct answer is 10 %. It was revealed by the present study that the most used heuristics are the associative activation and attribute substitution heuristics. It was also revealed that although it is not included in the model proposed by Talanquer, the periodic trend heuristic also affects the reasoning of the participants reasoning related to the ranking of the compounds according to their solubility.