Author:
Abstract
İlim erbabı arasında Tekmiletu’z-Zencânî/Tasrîfu Molla ʿAlî gibi isimlerle meşhur olan bu eser, ʿAlî el-Eşnevî’nin (ö. 1152/1739) kaleme almış olduğu en önemli çalışmaları arasında yer almaktadır. Söz konusu eser, Arap grameri alanında önemli bir konuma sahip olup sarf ilminin temel konularını kısa ve öz bir şekilde ele almaktadır. Tekmiletu’z-Zencânî telif edildiği günden bu yana dilcilerin ilgisini çekmiş ders, ta'lîk ve şerh gibi çalışmalara konu edilmiştir. Ayet, hadis, Arap şiiri ve darb-ı mesel gibi şâhidlerle zengin bir muhtevaya sahip olan eser, isminden de anlaşılacağı üzere ʿİzzî’nin tekmilesidir. Bilindiği gibi ʿİzzuddîn Abdulvehhâb b. İbrâhîm ez-Zencânî (ö. 660/1262) tarafından telif edilen ʿİzzî, muhtasar eserler kategorisinde yer alması sebebiyle sarf ilminin birçok önemli kaide ve kurallarını kapsamamaktadır. Eşnevî’nin bu eserinde ʿİzzî’de yer almayan bir takım kaidelerin de dile getirildiği görülmektedir. Eşnevî, ʿİzzî üzerinde çalışma yapan diğer dilciler gibi Zencânî’nin kelimelerini yalnızca şerh açısından konu edinmemiştir. Aynı zamanda o yaptığı bu çalışmasında, ilgili metnin orijinalliğini önemli düzeyde bozarak bir takım değişiklikler meydana getirmiştir. Mudakkik ve zeki bir dilci olan Eşnevî’nin, bu eserinde uzun cümleler yerine daha çok özlü ifadeler kullandığı gözlemlenmektedir. Bu çalışmada ʿAlî el-Eşnevî’nin kısa hayatı ve eserleri hakkında bilgi verilmiş ve Tekmiletu’z-Zencânî adlı eseri; aidiyeti, yazılış nedeni, önemi ve metodu gibi başlıklar çerçevesinde anlatılmaya çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
This research which is famous with the name of Tekmiletu’z-Zencani/Tasrifu ‘Ali The Mollah among the scholars is one of the most important studies that ‘Ali al-Esnewy (d. 1152/1739) wrote them. The aformentioned work succinctly considered the main subjects of grammar field which has an important place in Arabic morfoloji. Tekmiletu’z-Zencani has gotten the attention of linguists since the day when it was accommodated, and it was mentioned in the studies such as lesson, adjournal and gloss. The work which has a rich content with the evidences such as verse, hadith and Arabic poetry is ‘Izzi’s additions as it is understood from its name. As it is known, ‘Izzi which was written by ‘Izzuddin Abdulvehhab b. Ibrahim ez-Zencani (d. 660/1262) does not include many important principles and rules of grammar science as it is in the category of brief works. It is seen that a set of principles which are not available in ‘Izzi were mentioned in Esnewy’s work. Esnewy did not mention Zencani’s words only in terms of gloss such as other linguists working on ‘Izzi. Similarly, he made a set of changings by affecting the relevant text’s originality at important levels in this research which was made by him. It is observed that Esnewy who was an investigator and intelligent linguist mostly used concise statements instead of long sentences in the work. In this research, the information was given about Ali Esnewy’s brief life and works, and his work in the name of Tekmiletu’z-Zencani was tried to be told in the framework of titles such as its belonging, reason to be written, importance and method.