Author:
Abstract
Hadis literatüründe en güvenilir eser olarak kabul gören el-Câmiu’s-Sahîh’in bu payeyi kazanmasında Buhârî’nin ilmî yetkinliği, tasnif ve tanzimindeki başarısı etkili olmuştur. Eser temelde bir hadis kitabı olmakla birlikte, âyet ve hadislere dair bazı açıklamaları da ihtiva etmektedir. Çünkü Buhârî, yer verdiği âyet ve hadisleri birlikte değerlendirerek bir hükme ulaşmak istemektedir. Bu bağlamda hadisteki garîb kelimeleri âyetlerle şerh etmesi, gerektiğinde bunun için nakillerden yararlanması müracaat ettiği yöntemlerden biridir. Bu metotta ana gaye hadisle âyet arasındaki müşterek lafızlar tespit edilerek hadisin Kur’an’daki asılları veya benzerleriyle şerh edilmesidir. Bununla birlikte, metindeki kelime yerine eşanlamlı başka bir sözcüğün açıklandığı veya kelimelerin birbirleriyle olan farklılığına dikkat çekmek için kullanıldığı da müşahede edilmektedir. Buhârî, genelde hadisleri sevk ettikten sonra yaptığı bu tür izahları, bazen bâb başlıklarında hadisi nakletmeden önce de yapmaktadır. Hadis metinlerindeki garîb kelimelerin âyetle açıklanmasının, hadisin Kur’an ışığında anlaşılması ve yorumlanmasına katkı sağlayacağı izahtan vârestedir. Ancak bunun anlama ve yorumlamaya dair yegâne yöntem olduğunu iddia etmek mümkün olmadığı gibi tüm hadislere tatbik edilmesi de oldukça güçtür.
Keywords
Abstract
Bukhari’s scientific competence and his success in classification and arrangement have an effect in the reputation of al-Jami al-Sahih, which is accepted as the most reliable book in hadith literature. Although al-Jami al-Sahih is a hadith book actually, it also contains some explanations about verses and hadiths because Bukhari wants to reach a judgment by evaluating the verses and hadiths that he transmitted together. In this context, it is one of the methods that he uses to explain the rare words in the hadith by verses and when necessary to benefit from narratives for this purpose. The main purpose of this method is to determine the common words between the hadith and the verse and to explain the hadith by the original word or similar ones in the Qur’an. However, it is also seen that instead of the word in the hadith text, another synonymous word is explained or used to take attention to the fact that words are different from each other. Generally, Bukhari makes these kinds of explanations after transmitting hadiths, but sometimes does at the beginning of heading of the sub-chapters (abwāb). It is clear that explanation of the rare words in the hadith texts by verse will contribute to the understanding and interpretation of the hadith under the supervision of the Qur’an. However, it is not possible to claim that it is the only method of understanding and interpretation, and it is also too difficult to apply it to all hadith texts.