Author:
Abstract
Bu çalışmada Türkiye iktisat tarihinde bakır üretiminde öncü rolü üstlenen Etibank’ın bakır üretimine yönelik politikaları, kurum bünyesinde faaliyet gösteren ve bakır üretimine katkıda bulunan iştiraklerine ait faaliyetler çerçevesinde incelenmiştir. Her yıl düzenli olarak hazırlanan Etibank’a ait Umumi Murakabe Heyeti Raporları ile Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü bünyesinde çıkarılan Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Mecmuasının 1936-1950 yılları arasındaki sayılarında yer alan makaleler çalışmanın ana kaynaklarını teşkil etmiştir. İncelenen dönem boyunca Etibank’ın bakır üretiminin tamamını üstlendiği görülmektedir. Türkiye’de uygulanan devlet müdahaleciliğinin genel özelliklerine uygun şekilde bakır üretiminde de müdahaleciliğin faydacı nitelikleri öne çıkmaktadır. Bu niteliklerden ilki, yerli kaynaklardan milli sermaye önderliğinde etkin biçimde yararlanma isteğidir. Bakır üretiminde kurumsallaşma sağlamak, bakır üretimine dönük yatırım ve istihdam sorunlarını kalıcı biçimde çözebilmek, bakır üretimini artırmak ve tüketimde toplumsal yararı gözetmek tespit edilen diğer belirgin nitelikleri oluşturmaktadır. Bakır üretim faaliyetlerinde görülen iktisadi ve siyasi bağımsızlık vurgusu, Türkiye’de uygulanan pragmatik devletçilik modelinin sürekliliğini göstermesi açısından ayrıca önem taşımaktadır.
Keywords
Abstract
In this study, the copper production policies of Etibank, which plays a pioneering role in copper production in the economic history of Turkey, are examined within the framework of the activities of its subsidiaries operating within the institution and contributing to copper production. The General Audit Committee Reports of Etibank, which are prepared regularly every year, and the articles in the 1936-1950 issues of the Mineral Research and Exploration Institute Journal published within the Mineral Research and Exploration Institute constitute the main sources of the study. It is seen that Etibank undertook all of the copper production during the analyzed period. In accordance with the general characteristics of the state interventionism practiced in Turkey, the utilitarian qualities of interventionism come to the fore in copper production. The first of these qualities is the desire to benefit effectively from domestic resources under the leadership of national capital. Institutionalization in copper production, permanently solving investment and employment problems in copper production, increasing copper production and observing social benefit in consumption are other distinctive features. The emphasis on economic and political independence seen in copper production activities is also important in terms of showing the continuity of the pragmatic statism model applied in Turkey.