Author:
Abstract
Türk Dili ve Edebiyatı ders kitaplarının temel malzemesi olan metinler, öğretim programında yer alan Ders Kitabı Yazımında Dikkat Edilecek Hususlar başlığı ile Ders Kitabına Alınacak Metinlerin Nitelikleri alt başlığında belirlenmiş ilkeler doğrultusunda ders kitabı yazarları tarafından seçilir ve bu metinlerin bazılarında birtakım sebeplerle düzenlemelere gidilir. Türk dili ve edebiyatı ders kitaplarındaki metinler değerlendirildiğinde yapılan düzenlemelerin cümlelerin kısaltılması, bölünmesi, kelimelerin değiştirilmesi türünden bir yeniden üretim değil, sadece cümle ve paragraf düzeyinde kısaltma işleminden ibaret olduğu görülür. Bu çalışmada Millî Eğitim Bakanlığınca yayımlanmış Türk Dili ve Edebiyatı 12 Ders Kitabı’nda bulunan hikâye türü örneklerinden Oğuz Atay’a ait Demiryolu Hikâyecileri-Bir Rüya adlı metin, özgün metin ile karşılaştırılmış, metinden çıkartılmış cümle ve paragrafların metnin bütünlüğünde, mesajında, anlam ve mantıksal ilişkiler ağında yaşanan değişimdeki payı, bölümsel tutarlılık ile ilgili belirlenen başlıklar aracılığıyla tespit edilmiştir. Kısaltma işleminin tutarlılık ölçütünden bağımsız ele alınması durumunda özgün metindeki iletiden uzaklaşıldığı görülmüştür. Bu çerçevede metin dil bilimi ile ilgili değerlendirmelerin, ders kitaplarındaki metinler ile ilgili düzenlemelerde dikkate alınmasıyla daha başarılı kısaltılmış metin örnekleriyle karşılaşılacağı ifade edilmiştir.
Keywords
Abstract
The texts, which are the basic materials of the Turkish Language and Literature textbooks, are selected by the textbook authors in line with the principles determined under the heading "Aspects to be Considered in Writing the Textbook" and the subtitle "Qualifications of Texts to be Taken into the Textbook" in the curriculum, and some of these texts are edited for a number of reasons. When the texts in the Turkish language and literature textbooks are evaluated, it is seen that the arrangements made are not a reproduction such as shortening the sentences, dividing them, changing the words, but only shortening the sentences and paragraphs. In this study, the text named the “Demiryolu Hikâyecileri-Bir Rüya” by Oğuz Atay, which is one of the examples of story type found in the Turkish Language and Literature 12 Textbooks published by the Ministry of National Education, was compared with the original text, and the sentences and paragraphs extracted from the text were analyzed in terms of the integrity of the text, its message, its meaning and logic. The share of the change experienced in the network of relations has been determined through the headings related to local coherence. It has been observed that if the abbreviation process is handled independently of the consistency criterion, the message in the original text is deviated. In this context, it has been stated that more successful examples of abbreviated texts will be encountered if the evaluations related to text linguistics are taken into account in the regulations related to the texts in the textbooks.