YABANCI DİL OLARAK TÜRKÇE EĞİTİMİ DERS KİTAPLARININ DİJİTAL OKURYAZARLIK BAĞLAMINDA DEĞERLENDİRİLMESİ: İSTANBUL B1, B2 VE C1 DERS KİTAPLARI ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Teknolojinin gelişmesiyle beraber akıllı cep telefonları, tabletler, bilgisayarlar vb. dijital araçlar insan yaşamının vazgeçilmez bir parçası hâline gelmiştir. Önceleri sadece okuyup yazabilen kişilere okuryazar denilirken günümüzde çağın bir gereği olarak bilgiyi araştıran, sorgulayan, üreten, paylaşan ve bunları beceri hâline getirebilen okuryazar bireyler yetiştirmek amaçlanmaktadır. Bu amaca ulaşmak, dijital okuryazar bireyler yetiştirmek ile mümkün olacaktır. En genel tanımıyla dijital okuryazarlık, teknolojik araçları kullanarak bilgiye erişme ve bilgi üretebilme becerisi olarak tanımlanabilir. Dijital okuryazarlık ekrana dokunma, oradaki bilgileri okuma eylemlerinin yanı sıra; dijital içeriklere erişme, bunları kullanma donanımına sahip olma, dijital içerik uygulamalarını yazılımsal ve donanımsal boyutta anlama ve bu araçlara eleştirel yaklaşabilme, analiz edebilme; dijital araçlarla çeşitli içerikler üretip bunları paylaşma becerilerine sahip olma gibi yetkinlikleri gerektirmektedir. 21. yüzyıl teknolojisi hayatın her alanına nüfuz etmiş, teknolojinin eğitim ortamlarına da yansımaları somut olarak görülmüştür. Geleneksel basılı materyaller üzerinden yapılan okuma yazma eylemi, teknoloji olarak beraber yön değiştirmiş, dijital okuma ve yazma eylemini ön plana çıkarmıştır. Özellikle son dönemlerde hazırlanan öğretim programlarında dijital okuryazarlığa yönelik çeşitli ifadelerin doğrudan yer aldığı bilinmektedir. Dolayısıyla hazırlanan ders materyallerinin de dijital okuryazar olan bireylerin beklentilerine uygun olması gerekliliği önem arz etmektedir.
Yukarıdaki açıklamalardan hareketle araştırmada, yabancı dil olarak Türkçe öğretimi üzerine hazırlanmış ders kitaplarını dijital okuryazarlık bağlamında incelemek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda araştırmada, nitel araştırmalarda kullanılan doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Çalışmanın veri setini İstanbul Üniversitesi DİLMER tarafından hazırlanmış olan İstanbul B1, B2 ve C1 ders kitapları oluşturmaktadır. Yapılan alanyazın taramasından hareketle veriler, araştırmacılar tarafından belirlenen ve dijital okuryazarlıkla doğrudan ilişkili anahtar kelimeler aracılığıyla analiz edilmiştir. Sonuç olarak araştırmaya dâhil edilen tüm ders kitaplarında dijital okuryazarlıkla ilgili çeşitli kavramlara ve yönergelere rastlandığı görülmüştür. Buna ek olarak ders kitaplarının dijital okuryazarlık bağlamında Maarif Vakfı tarafından hazırlanan Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı ile uyumlu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
With the development of technology, smart mobile phones, tablets, computers and similar digital tools have become an indispensable part of human life. While people who could only read and write were called literate in the past, today it is aimed to raise literate individuals who research, question, produce, share information and turn them into skills as a requirement of the age. Achieving this goal will be possible by raising digitally literate individuals. Digital literacy can be defined most broadly as the capacity to acquire and produce information using technology instruments. In addition to touching the screen and reading the information on it, digital literacy requires competencies such as the ability to access and use digital content, to understand digital content applications in software and hardware dimensions, to approach these tools critically, to analyse them, and to produce and share diverse content using digital tools. The technology of the 21st century has penetrated all spheres of life, and the reflections of technology in educational environments have been clearly seen. Reading and writing on traditional printed materials have shifted in tandem with technological advancements, giving way to digital reading and writing. It is well-known that different expressions pertaining to digital literacy are incorporated directly into curriculums developed in recent years. Therefore, it is essential that the developed course materials meet the expectations of those with digital literacy. In light of the preceding arguments, the purpose of this study is to assess textbooks for teaching Turkish as a foreign language in the context of digital literacy. For this reason, the qualitative research technique of document analysis will be utilised in this study. The data set of the study consists of Istanbul B1, B2 and C1 textbooks prepared by Istanbul University DILMER. Based on the literature review, the data will be analysed through keywords directly related to digital literacy determined by the researchers. The results showed that various concepts and guidelines related to digital literacy were found in all textbooks included in the research. In addition, it was concluded that the textbooks were compatible with the Teaching Turkish as a Foreign Language Curriculum prepared by the Maarif Foundation in the context of digital literacy.
