Author :
Abstract
Bu araştırmanın amacı lise öğretmenlerin psikolojik sahiplenme düzeylerinin proaktif davranışlarına etkisine ilişkin görüşlerini tespit etmektir. Verilerin analizi için nicel araştırma yöntemlerinden “ilişkisel tarama” ve “nedensel karşılaştırma” desenlerinin birlikte kullanıldığı betimsel bir çalışma yürütülmüştür. Araştırma evrenini 2021-2022 eğitim öğretim yılında Ankara ili merkez ilçelerindeki resmi ortaöğretim kurumlarında görev yapan 18.140 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemin seçiminde tabakalı örnekleme yönteminden yararlanılmış ve evreni temsil eden 378 katılımcı ile araştırma yürütülmüştür. Veri toplama aracı olarak Avey, Avolio, Crossley & Luthans (2009) tarafından geliştirilmiş ve Ekinci (2018) tarafından Türkçe ’ye uyarlanan “Psikolojik Sahiplenme Ölçeği” (PSÖ) ve Kanten (2012) tarafından derlenen ve Türkçe’ye uyarlanan “Proaktif Davranışlar Ölçeği” (PDÖ) kullanılmıştır. Verilerin analizinde frekans, yüzde, standart sapma ve aritmetik ortalama gibi betimsel analizler ve öğretmenlerin psikolojik sahiplenme algılarına ilişkin görüşleri ile proaktif davranış gösterme düzeyleri arasındaki ilişkiyi tespit etmek için Pearson Korelasyon testi uygulanmıştır. Öğretmenlerin psikolojik sahiplenme algılarının proaktif davranış düzeyini yordamadaki katkısını tespit etmek için de çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonuçlarına göre öğretmenlerin psikolojik sahiplenme algılarının “katılıyorum” düzeyinde, proaktif davranış sergileme düzeylerinin ise “kısmen katılıyorum” düzeyinde olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin psikolojik sahiplenme algılarına ilişkin görüşleri ile proaktif davranış gösterme düzeyleri arasında da pozitif yönlü, orta düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu ve psikolojik sahiplenmenin proaktif davranışın yaklaşık %30’nu yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgular, alanda yapılan diğer araştırma sonuçlarıyla karşılaştırılmış, değerlendirilmiş ve bulgular doğrultusunda araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
The aim of this study is to determine the views of secondary school teachers regarding the impact of their psychological ownership levels on their proactive behaviors. A descriptive study was conducted using quantitative research methods, combining “relational survey” and “causal comparative” designs for data analysis. The population consisted of 18,140 teachers serving in public secondary schools in central districts of Ankara during the 2021-2022 academic year. Stratified sampling was used to select a sample, and the study was conducted with 378 participants representing the population. The data collection instruments included the "Psychological Ownership Scale" (POS), developed by Avey, Avolio, Crossley & Luthans (2009) and adapted into Turkish by Ekinci (2018), and the "Proactive Behaviors Scale" (PBS), compiled and adapted into Turkish by Kanten (2012). Descriptive analyses such as frequency, percentage, standard deviation, and arithmetic mean were used for data analysis. The Pearson Correlation test was applied to determine the relationship between teachers' perceptions of psychological ownership and their levels of proactive behavior. Multiple regression analysis was conducted to identify the contribution of teachers' perceptions of psychological ownership to predicting proactive behavior levels. According to the analysis results, teachers' perceptions of psychological ownership were generally at the "agree" level, while their levels of proactive behavior were mostly at the "partially agree" level. There was a positive and moderately significant relationship between teachers' perceptions of psychological ownership and their levels of proactive behavior, with psychological ownership predicting approximately 30% of proactive behavior variance. Findings from the study were compared and evaluated with other research results in the field, and recommendations were provided for researchers and practitioners based on the findings.
